Ook de Bosnische oorlog van 1992 tot 1995 leverde aangrijpende beelden op. De foto van de vader die zijn dode kind in zijn armen ten grave droeg ging me door merg en been. Het kind was dodelijk getroffen door een van de scherpschutters die het centrum van Sarajevo onveilig maakten.Deze week was er weer zo’n beeld dat mij altijd bij zal blijven. Het is de dood van de jonge Iraanse vrouw Neda Salehi. Op YouTube staat sinds zaterdag een schokkend filmpje waarop je de 27-jarige vrouw ziet sterven op straat in Teheran. Het zijn beelden die absoluut niet geschikt zijn voor jongeren. Zaterdag werd ze tijdens straatprotesten in haar borst geschoten.

Neda leefde niet lang meer nadat ze door de kogel was getroffen. Misschien twee minuten, misschien iets minder. Dat zegt de arts die haar wilde helpen, maar het niet kon.

Omstanders schreeuwen. „Neda, wees niet bang! Neda, wees niet bang!” Dan roept een man. „Neda, blijf bij me! Neda blijf bij me! Oh Allah!”

De begeleidende tekst op internet is summier: „Neda stond 20 juni 2009 naast haar vader naar het protest te kijken. Een basij-scherpschutter richtte zijn geweer op haar en schoot haar door het hart. Ze werd in koelen bloede door een basij-scherpschutter vermoord. Een jong meisje, gedood door haar eigen regering. Vergeet nooit dat mooie gezicht.”

Het dodelijke schot was afkomstig van een lid van de basij, een paramilitaire vrijwilligersorganisatie die het regime gehoorzaam is. De militieleden jagen op demonstranten, te voet en op brommers, en knuppelen ze neer. En schieten. Omdat het een handlanger van het regime was die Neda neerschoot, is ze uitgegroeid tot het symbool van de groene revolutie die door Mir Hussein Musavi wordt geleid.

Oppositieleider Musavi verklaarde zaterdag eerder op de dag dat hij bereid was voor de zaak te sterven. Hij wilde wel „martelaar” worden. Enkele uren nadat de oppositieleider zijn woorden had uitgesproken, had de Iraanse oppositie haar martelaar: Neda.

Het trieste is dat de demonstranten alleen op vreedzame wijze veranderingen nastreven. Een aanhanger van Musavi zei: „We willen vrijheid van meningsuiting en vrijheid om te denken. We willen de vrijheid voor onze geest, oké? Dat is toch niet te veel gevraagd?”

Vaak gaat het de vrouwen in Iran alleen maar om de strenge kledingvoorschriften waaraan ze zich ergeren. Veel vrouwen in Iran dragen alleen een hoofddoek omdat ze anders worden gearresteerd. Ook Neda droeg een hoofddoek toen ze werd geraakt.

Musavi zei onmiddellijk dat de protesten doorgaan. „Het hartverscheurende nieuws van haar martelaarschap heeft onze natie in schok achtergelaten en in rouw gedompeld”, liet Musavi in een verklaring weten. „Schieten op mensen, het militariseren van de stad en het angst aanjagen van mensen, zijn allemaal het gevolg van de wetteloosheid waarvan we vandaag getuige zijn.”

Zal de machtigste man van Iran, Khamenei, de bloedige beelden op internet zien? Zal hij er wakker van liggen als hij de schokkende beelden bekijkt? Vast niet, want de inzet van het niets en niemand ontziende geweld dient in zijn optiek een hoger doel. Dat hogere doel is niets minder dan de macht. En als daarbij doden vallen, dan moet dat maar. Neda Salehi was een van de doden. Zondagochtend werd Neda in stilte begraven op een begraafplaats ten zuiden van Teheran.

Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.