Dat heeft de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) donderdag bekendgemaakt. De commissie was ingesteld om te bekijken hoe het bankwezen er in de toekomst moet uitzien.Een speciaal op te richten commissie gaat bekijken of de banken zich ook echt aan de code houden.

Volgens de NVB komt de code tot stand in nauwe samenwerking met het ministerie van Financiën. Met het ministerie wordt ook overlegd hoe de wettelijke verankering tot stand zal komen.

Een verankering in de wet betekent dat banken in hun jaarverslag moeten uitleggen in hoeverre ze zich aan de code houden. Eind vorig jaar kondigden de banken aan lessen te trekken wegens de grote problemen bij banken en de daaropvolgende krediet- en financiële crisis.

Cees Maas, oud-bankier van ING, presenteerde in april een rapport met adviezen. Hij zei onder meer dat banken „stabiele aandeelhouders” moeten trekken en dat ze tijdig moeten aangeven hoeveel risico ze willen nemen. Ook gaf Maas een leidraad voor beloningen.

De code moet in het najaar klaar zijn. Het is nog niet duidelijk of de algemene adviezen van Maas in specifiekere vorm in de code komen te staan. Ook is er nog geen overeenstemming over hoe het bankiersexamen er uiteindelijk gaat uitzien. Minister Bos van Financiën wil dat bankiers een soort examen gaan afleggen om te kijken of ze deskundig genoeg zijn.

„We spreken liever over een toets”, aldus Boele Staal, voorzitter van de NVB. Hij vindt het woord examen een beetje schools klinken, zei hij. „Of noem het een jaarlijkse opfriscursus, omdat de kapitaalmarkten wel erg snel kunnen veranderen”, zei Wim Mijs, directeur van de NVB. Ook commissarissen die niet bekend zijn met de bankensector, zouden zo’n cursus moeten volgen, vindt hij.

Hoewel de code in de wet wordt vastgelegd, is het de vraag of banken die zullen naleven. Volgens Staal geldt het principe: „Pas toe, of leg uit waarom je dat niet doet.”

Hij stelde dat in sommige gevallen banken niet aan de regels kunnen voldoen, bijvoorbeeld omdat ze internationaal zijn. Daarom kan het zijn dat ze voor wat betreft beloningen voor bankiers moeten afwijken van de norm.

„Als je in Nederland een financiële sector wilt houden, moet je accepteren dat internationale banken ook de internationale context hanteren. Ze kunnen zich niet uit de markt prijzen”, zei de voorzitter.

De bepaling dat banken kunnen afwijken van de norm als ze het maar uitleggen, zal niet leiden tot veel overtredingen, denkt hij. „Aandeelhouders en media zullen banken goed controleren. De code zal een preventieve werking hebben.”

Hij wees erop dat de bankencode in de praktijk ongeveer hetzelfde zal functioneren als de code-Tabaksblat. Deze bevat bepalingen over goed ondernemersbestuur in het algemeen.

Vakbond CNV Dienstenbond wil dat de rol van werknemers bij banken groter zal worden. Zo ziet de bond graag dat een derde van de commissarissen uit werknemersvertegenwoordigers gaat bestaan. Ook zouden werknemers aandelen in de bank moeten krijgen, vindt CNV Dienstenbond.