Nu is dat alleen nog het geval in de SBS-peiling van Maurice de Hond. In de peilingen van Interview-NSS en NIPO steeg de PvdA de afgelopen week weliswaar fors, maar is het CDA nog altijd de grootste. Bij De Hond leek de opmars van de PvdA maandag tot stilstand gekomen. De partij staat daar nog steeds op 41 zetels, het CDA op 38, de VVD op 32.

„Als het moment daar is, zal ik duidelijkheid geven, maar ik gun het de andere politici niet dat ze het nog een week over de poppetjes kunnen hebben”, zei Bos maandag in het tv-programma Studio 2. Bos gaf aan dat de PvdA wel over kandidaten beschikt, maar dat het er „niet zoveel” zijn.

Andere partijen, zoals GroenLinks en D66, riepen de afgelopen dagen Bos er steeds vaker toe op duidelijkheid te geven. Ook uit een SBS-peiling van De Hond bleek maandag dat tweederde van de Nederlanders voor de verkiezingsdatum van 22 januari wil weten wie eventueel de PvdA-premier wordt.

PvdA-leider Bos wordt het zelf in ieder geval niet. Hij heeft steeds gezegd leiding te willen blijven geven aan de kamerfractie. De twaalf regiovoorzitters van de PvdA vinden dat hij zich aan die belofte moet houden. Als hij zich alsnog kandidaat stelt voor het premierschap, zou dat de partij wel eens stemmen kunnen kosten, vrezen zij.

Als mogelijke kandidaten doen de namen van de burgemeesters Cohen (Amsterdam) en Stekelenburg (Tilburg) aan het Binnenhof de ronde. Oud-PvdA-leider Melkert is volgens Bos geen kandidaat. GroenLinks suggereerde de PvdA voor een vrouwelijke kandidaat te kiezen, bijvoorbeeld Rekenkamer-president Stuiveling of burgemeester De Boer van Leeuwarden.

Een SBS-peiling voorspelde maandag dat het de PvdA vier tot zes zetels zou kosten als de partij blijft zwijgen over de premierskandidaat. Ook het naar voren schuiven van Cohen of Stekelenburg zou volgens dat onderzoek overigens zetels kosten.

Als de PvdA gaat regeren, vindt het CDA dat de partij niet op de proppen mag komen met bewindslieden die ook al in de paarse kabinetten hebben gezeten. CDA-fractievoorzitter Verhagen zei maandag dat zijn partij „geen paarse oplossingen wil voor de problemen, dus ook geen paars terug wil na 22 januari.”

Desondanks blijft premier en CDA-lijsttrekker Balkenende onverkort vasthouden aan samenwerking met de VVD in een nieuw kabinet. Zelfs als een meerderheid met de PvdA straks groter zou zijn, gaat Balkenende liever in zee met de huidige coalitiepartner. Volgens het CDA zijn met de PvdA problemen in onder meer de zorg niet op te lossen.

Bovendien vindt Balkenende dat zijn PvdA-collega Bos de kiezer op het verkeerde been zet. Balkenende vindt Bos bijvoorbeeld „niet eerlijk” als het gaat over het inkomensbeleid van het huidige kabinet. „Bos schermt met de verdubbeling van de ziektekostenpremies, maar hij vertelt er niet bij dat de helft daarvan via de fiscus wordt gecompenseerd. Als je alleen focust op de hoogte van de premies, dan geef je geen fair beeld. Het CDA trekt, net als de PvdA, een miljard uit om de inkomenseffecten in de zorg te repareren”, aldus Balkenende.

Het gebrek aan financiële degelijkheid bij de PvdA is een belangrijk argument voor het CDA om de komende vier jaar niet met de sociaal-democraten in zee te willen gaan. De PvdA doet het in haar verkiezingsprogramma voorkomen dat het tekort in 2007 is omgebogen in een overschot, maar ze goochelt daarbij met definities, vindt Balkenende. „In werkelijkheid is er sprake van een tekort.”

De CDA-leider suggereerde de PvdA maandag in een interview met het ANP voor een rol in de oppositie te kiezen. „De PvdA heeft zelf aangegeven dat ze wil werken aan een nieuw profiel. Het kan niet dat dat nu al klaar is.” Zelf heeft het CDA acht jaar de tijd gehad om te herstellen van de verkiezingsnederlaag in 1994. „Daar hebben we veel baat bij gehad.”