Codebrekers verkortten oorlog
Zonder codebrekers had de Tweede Wereldoorlog misschien wel twee jaar langer geduurd.
Dat stelt Hans van der Meer, gepensioneerd docent informatiewetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en cryptograaf.„Op de Atlantische Oceaan lag het aan het begin van de Tweede Wereldoorlog vol met Duitse onderzeeërs, waardoor de aanvoer van goederen vanuit Amerika naar Engeland zeer lastig was. Toen de Engelsen in maart 1943 de Kriegsmarine-versie van de Enigma -een machine waarmee de Duitsers ‘geheime’ berichten verstuurden- definitief braken, konden ze de Duitse bewegingen volgen en veel van hun onderzeeërs uitschakelen”, zegt Van der Meer.
Door de hernieuwde aanvoer vanuit Amerika herstelden de Engelsen zich en zetten de invasie van Normandië op poten, zodat Nederland uiteindelijk ook kon worden bevrijd.
De Duitsers hadden volgens Van der Meer een enorm vertrouwen in de Enigma, een apparaat dat is voortgekomen uit een uitvinding van twee Nederlandse marine-officieren in Nederlands-Indië. „Terecht, omdat het een goed codeersysteem was. Maar foutief en slordig gebruik is de achilleshiel van elk systeeem. Zo ook de U-Boot Enigma, die de Engelsen in het voorjaar van 1943 konden kraken omdat de Duitsers wel de code voor de weerberichten veranderden, maar niet die voor de krijgshandelingen. Bij een bepaalde Duitse konvooiaanval werden zoveel berichten verstuurd, dat die de Engelsen weer op het goede spoor hebben gezet. De Duitsers hebben nooit geweten dat hun codes gebroken waren. Daar kwamen ze pas na de Tweede Wereldoorlog achter. Het heeft tot in de jaren zeventig geduurd voordat überhaupt bekend werd gemaakt dat de Engelsen de Enigma tijdens de Tweede Wereldoorlog al hadden gekraakt. Er is waarschijnlijk zo lang gewacht omdat ze de methodes waarmee dit was gebeurd niet prijs wilden geven. Misschien ook wisten of vermoedden de Engelse en Amerikaanse inlichtingendiensten dat de Oostduitse Stasi de Enigma nog gebruikte.”
De kennis die door de jaren heen is opgedaan in de cryptografie is volgens Van der Meer ook in de huidige tijd nog zeer bruikbaar. „Moderne computersystemen maken constant gebruik van geheimschrift. Bij het intypen van wachtwoorden of bij het pinnen wordt de verzonden informatie door geheimschrift beschermd. Eigenlijk is er in al die jaren niet zo heel veel veranderd, behalve dat het coderen nu digitaal gaat.”