Brouwer betreurt dat de capaciteit bij justitie om financieel-economische criminaliteit aan te pakken „beperkt” is. „De pakkans is laag en de straf niet echt afschrikwekkend.” De OM-topman ziet „ruimte voor forse verbetering” op dit gebied.Zeker in deze economisch zware tijden moet de overheid mensen zekerheid bieden, aldus Brouwer. „Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat het financiële verkeer netjes verloopt. Dat ze hun recht kunnen halen, als dat een keer niet het geval is. Dat de schuldigen gestraft worden.” Vorig jaar speelden ongeveer twintig grote zaken op het terrein van beleggingsfraude.

De economische crisis hoeft niet per se te leiden tot meer misdaad, zegt de OM-baas. „Tijdens de crisis van de jaren dertig (van de vorige eeuw, red.) steeg het aantal misdrijven niet onrustbarend. Terwijl in de jaren zestig, een tijd van economische voorspoed, de misdaadcijfers enorm stegen.” Wel leidt hogere werkloosheid doorgaans tot meer diefstal.

De laatste jaren is het aantal geweldsmisdrijven fors gestegen, met het jaar 2007 als grootste uitschieter. Ten opzichte van 2004 nam het aantal geweldszaken vorig jaar toe met 12 procent.

Wel is de totale criminaliteit in de afgelopen jaren flink afgenomen. In de periode 2002-2008 ging het om een daling met een kwart. De politie bracht vorig jaar 233.500 verdachten van misdrijven aan bij het OM, een daling van 4 procent ten opzichte van 2007.

Het aantal zaken rond moord en doodslag kent de afgelopen vijf jaar een „duidelijk dalende tendens”. Het betreft een afname met 27 procent. Het aantal verdachten van seksuele misdrijven was tussen 2004 en 2007 „redelijk stabiel”, maar daalde vorig jaar met 18 procent. Ten opzichte van 2004 daalde de instroom van drugsmisdrijven met 14 procent en het aantal vermogensdelicten met 8 procent.

Rellen rond oud en nieuw bezorgden justitie het nodige werk. Het OM kreeg 639 jaarwisselingsstrafzaken op het bordje. In 33 gevallen was sprake van zogeheten supersnelrecht, op 2 en 5 januari 2009. Het ging bijvoorbeeld om zaken waarbij politieagenten werden belaagd. De OM-top trekt de „voorzichtige conclusie” dat justitie supersnelrecht voor dit type criminaliteit „met succes” kan inzetten. „Zo kan het strafrecht tegemoetkomen aan de verontwaardiging over het negatieve verloop van evenementen zoals de jaarwisseling.”

In het OM-jaarbericht is nationaal rapporteur mensenhandel Dettmeijer kritisch over de handelwijze van rechters in zaken rond uitbuiting op bijvoorbeeld de werkvloer. Sinds 2005 is ook uitbuiting los van de seksindustrie strafbaar gesteld.

In negen rechtszaken rond die gevallen van uitbuiting kwam het in twee gevallen tot een veroordeling. Dat zit Dettmeijer niet lekker. „Rechters leggen de lat nogal hoog. Er moet, zo lijkt het, sprake zijn van welhaast slavernijachtige toestanden om tot een veroordeling te komen.”

In Nederland zijn vorig jaar ruim 111.000 bestuurders bekeurd, omdat ze (niet handsfree) telefoneerden. De politie ging met onopvallende motoren de weg op om de bellers op te sporen. Die werkwijze is „hard nodig”. Naar schatting veroorzaakt bellen in de auto jaarlijks 45 ongevallen met dodelijke afloop en 600 ongelukken met letsel.