VVD-leider Zalm toonde zich in en na het lijsttrekkersdebat teleurgesteld over de minieme wijziging in de opstelling van het CDA. „Ik hoor Balkenende voortdurend éérst zeggen dat hij een tweepartijencoalitie wil. Pas daarna zegt hij dat, inhoudelijk gezien, de VVD zijn favoriete coalitiepartner is. Dat vind ik zorgelijk.”

Zalm kiest voor een andere insteek. „Ik zeg: bent u voor veiligheid, voor degelijke staatsfinanciën, voor een effectieve aanpak van integratie, voor voortzetting van het huidige beleid? Stem dan VVD, dan krijgt u het CDA er gratis bij. Andersom moet je dat nog maar afwachten.” In de lagere regionen van het CDA lijkt al flink rekening te worden gehouden met een coalitie met de PvdA. Volgens mevrouw Bijleveld, burgemeester van Twentestad en lid van de CDA-programcommissie, kan er „sec op de inhoud goed met de PvdA worden geregeerd.” De econoom Koedijk, eveneens lid van de programcommissie, stelt dat de PvdA „niet melaats” is. „De verschillen zijn echt niet zo groot.”

Balkenende mag dan in principe de deur naar de PvdA op een kiert zetten, inhoudelijk bestrijdt hij de sociaal-democraten stevig. Bij het lijsttrekkersdebat woensdag op de Erasmus Universiteit in Rotterdam zei hij bij Bos wel een sociaal gezicht te zien, „maar geen solide gezicht.” Dat er in de opstelling van de sociaal-democraten enige beweging valt te bespeuren, verwelkomde hij. „Laat de PvdA maar mooi onze kant opkomen.”

Door een te vroeg openstaande microfoon was woensdag in Rotterdam te horen dat LPF-leider Herben Zalm gedoogsteun aanbood, mochten CDA en VVD op 22 januari geen meerderheid halen. Herben rekent op een zeteltje of zeven, zo bleek uit het onderonsje, en zou er met gedoogsteun graag voor zorgen „dat het strategisch akkoord gewoon kan worden uitgevoerd.”

Zalm reageerde neutraal: „Voor jullie heeft dat ook voordelen. Ik hoop alleen dat de gekozen burgemeester het houdt. Ook bij mijn achterban.” De LPF is een groot voorstander van de gekozen burgemeester, het CDA is tegen. In de VVD heerst verdeeldheid: een meerderheid van de top is voor, maar de partij is nog niet zo ver.

In de opiniepeilingen gaat de PvdA met sprongen vooruit. Volgens het NIPO komt de partij van lijsttrekker Bos thans uit op 35 zetels, terwijl zij er in de Kamer 23 heeft. Volgens opiniepeiler Maurice de Hond haalt ze er zelfs 36. Een week geleden schommelde het aantal nog rond de dertig. Voor het CDA zijn de uitkomsten minder eenduidig. Volgens De Hond verliezen de christen-democraten een zetel en houden zij er nog 42 over. Bij het NIPO kan het CDA nog rekenen op een winst van drie zetels en zou de partij uitkomen op 46 zetels.

De liberalen staan in beide peilingen momenteel op 27 zetels, drie meer dan zij er nu in de Kamer hebben. De SP (nu 9 zetels) verdubbelt en komt uit op 18 (NIPO) of 17 (De Hond) zetels, iets minder dan eind vorig jaar werd verwacht. De ChristenUnie staat bij het NIPO op drie, de SGP op twee.