Het is nog vroeg als Faatina in het luxe toeristenbusje stapt. Faatina is schoonmaakster bij een van de vele vakantieoorden langs de stranden van het tropische eiland Zanzibar, voor de kust van Tanzania.Normaal gesproken is een ritje in zo’n busje met lederen stoelbekleding en airco een onbereikbare luxe voor een straatarme schoonmaakster, maar nu wordt voor Faatina een uitzondering gemaakt. „Ik voel me vanmorgen niet zo lekker. Daarom heb ik bij mijn werkgever gemeld dat ik bang ben dat ik malaria heb.” Het noemen van de naam malaria opent op Zanzibar vele (auto)deuren. Ook voor de armen.

Vijf jaar geleden was malaria doodsoorzaak nummer één op het eiland. Op dit moment komt malaria nog maar zeer sporadisch voor. Gedurende een jaar zijn er nauwelijks mensen overleden aan de gevreesde ziekte.

Dat opvallend positieve resultaat is het gevolg van drie maatregelen die sinds enkele jaren nauwgezet worden uitgevoerd: iedereen op Zanzibar heeft de mogelijkheid om onder een muskietennet te slapen, er wordt geregeld insecticide gespoten in alle huizen en hutjes en er zijn ruim voldoende nieuwe malariamedicijnen voorhanden.

Die maatregelen zijn onderdeel van een nog veel groter plan: de hele wereld moet malariavrij worden. Met dat doel stelde VN-secretaris-generaal Ban Ki Moon de Amerikaan Raymond Chambers aan als speciaal gezant voor malaria.

In een halfjaarlijkse reportage somde Chambers afgelopen februari alle successen op. Op dit moment zijn met insecticide behandelde muskietennetten verspreid onder 40 procent van de bevolking in Afrikaanse landen waar de ziekte endemisch voorkomt. Op Zanzibar is het gelukt malaria te reduceren tot bijna nihil, in Zambia komt malaria onder kinderen nu 50 procent minder vaak voor dan enkele jaren geleden en donoren hebben 3 miljard dollar toegezegd.

Chambers: „Het zijn dit soort cijfers die de stelling onderbouwen dat het mogelijk is om in het jaar 2015 malaria te hebben teruggedrongen tot een ziekte die nauwelijks nog levens eist.”

Malaria leidt in Afrika op dit moment nog tot 1 miljoen levens per jaar, vooral zwangere vrouwen en kinderen lijden aan de ziekte. De Verenigde Naties hebben berekend dat de ziekte in Afrika jaarlijks 12 miljard dollar aan kosten met zich meebrengt.

Het zal waarschijnlijk nooit lukken om malaria helemaal uit te roeien. De uiteindelijke oplossing is dan ook dat er medicijnen worden ontwikkeld tegen de verschillende vormen van malaria.

Zover is het nog niet en dat is dan ook de reden dat de werkgever van Faatina haar onmiddellijk vrijaf gaf en een ritje regelde naar de dichtstbijzijnde gezondheidspost. Hij is als werkgever verplicht om dat te doen. Malaria komt op het dichtbij gelegen vasteland van Tanzania immers nog veelvuldig voor.

De grootste uitdaging van de lokale overheden op Zanzibar is om de status ”zo goed als malariavrij” vast te houden. Dat kan alleen als de totale bevolking van het eiland meewerkt. Op het eiland is een systeem opgezet van 52 gezondheidsposten waar nauwlettend in de gaten wordt gehouden of iemand malaria heeft. Daarom moet iedereen op het eiland zich bij zo’n post melden als hij of zij zich een beetje grieperig voelt.

De kans dat Faatina echt malaria heeft, is niet zo groot. Ze lijkt zich steeds beter te voelen naarmate ze dichter bij de gezondheidspost komt. Ze heeft een grote boodschappentas bij zich. Dan kan ze meteen even boodschappen doen op de markt naast de gezondheidspost.