Bijna 150 partijen doen aan de verkiezingen mee. Maar daarvan zijn er minstens 140, met namen als ”Partij De Aarde Is Plat” tot ”De Partij Voor Iedereen” niet serieus te nemen. Slechts een handvol partijen maakt de dienst uit in de stemhokjes: ANC, Cope, DA, UDM, FFPlus, IFP, UDM, ID en ACDP. De belangstelling gaat vooral uit naar de race om de stemmen rond ANC, Cope, DA en in mindere mate IFP.De peilingen spreken elkaar al weken lang tegen, maar één ding staat als een paal boven water: het African National Congress gaat de verkiezingen glansrijk winnen en de volgende president leveren. En dat wordt zonder enige twijfel Jacob Zuma. De Democratische Alliantie blijft waarschijnlijk de officiële oppositie.

Achter de vraag hoe de toekomst van het Congres van het Volk (COPE) er gaat uitzien staat een levensgroot vraagteken. Cope is een afsplitsing van het ANC en bestaat nog maar een aantal maanden.

De Inkatha Freedom Party moet vermoedelijk bakzeil halen, zelfs in haar ‘eigen’ provincie KwaZoeloe-Natal. De Zoeloe Zuma, als held vereerd in ‘zijn’ provincie, zal zonder twijfel duizenden Zoeloes losweken van de IFP. Zuma’s voorgangers Mandela, Mbeki en de huidige tussenpaus Mothlante komen voort uit de Xhosabevolking. Niet voor niets wordt het ANC wel eens schertsend de ”Xhosa Nostra” genoemd.

Jacob Zuma is intussen verlost van de dreiging die hem jarenlang boven het hoofd hing. Hij was aangeklaagd voor corruptie rond de aanschaf van het nieuwe wapenarsenaal van Zuid-Afrika. De openbaar aanklager kondigde recentelijk aan dat er „onregelmatigheden” waren geconstateerd in Zuma’s rechtsproces. Volgens de aanklager reden genoeg om het process te annuleren. „Ik spreek geen oordeel uit over de aanklachten tegen Zuma”, onderstreepte de aanklager.

In de verkiezingscampagne van het ANC heet het nu dat Zuma onschuldig is, vrijgesproken is en dat pers en justitie een heksenjacht op Zuma hadden gevoerd. De voorzitter van de DA, Helen Zille, wijst erop dat Zuma een mediatribunaal voorbereidt (om de pers te censureren), de onafhankelijke rechtspraak wil afschaffen (Zuma in een verkiezingsrede: „Rechters moeten zich verantwoorden tegenover de regering”) en oppositiepartijen aan banden gaat leggen.

Daarvoor moet Zuma gaan sleutelen aan de grondwet; wat hij kan doen met een tweederdemeerderheid in het parlement. Het ANC bezit die absolute meerderheid sinds de vorige verkiezingen maar heeft in die periode niet geprobeerd de constitutie naar zijn hand te zetten. „Het is onze voornaamste taak ervoor te zorgen dat hij die meerderheid kwijtraakt”, zegt Zille.

Corruptie binnen de overheid heeft zich onder de ANC-regering als een olievlek uitgebreid. Ambtenaren worden niet benoemd omdat ze voor die baan geschikt zijn maar omdat ze connecties hebben of ervoor hebben betaald. Gebrekkig onderhoud, omdat de ambtenarij die de opdrachten verschaft over het algemeen volstrekt onbekwaam is, leidt tot open rioleringen, ongezond drinkwater en andere calamiteiten die louter en alleen zijn toe te schrijven aan luiheid, onkunde, vriendjespolitiek en corruptie.

De toename van de misdaad kan aan dezelfde factoren worden toegeschreven. Staatsziekenhuizen hebben een tekort aan medicijnen, beddengoed en behoorlijk functionerende apparatuur. Het onderwijs in Zuid-Afrika holt in kwaliteit achteruit. De werkloosheid staat op 33 procent. Door de jarenlang verwaarloosde aidsepidemie is de gemiddelde levensverwachting gedaald van 65 jaar (1977) tot begin 40.

Dus waarom zouden al die gedupeerde Zuid-Afrikanen op het ANC stemmen? Velen hebben in enquêtes gezegd dat ze dat dan ook niet zullen doen, of helemaal geen stem zullen uitbrengen, uit protest. Maar een nog groter aantal zegt: „Het ANC is net als mijn kerk. Ik heb vertrouwen in beide, ze bedoelen het goed.”

DA-leider Zille is niet optimistisch over de toekomst. „Zuma is er op uit zichzelf en zijn kameraden te verrijken, ten koste van ons. Wees niet verbaasd als wij dezelfde kant opgaan als Zimbabwe.”

Het ANC is vorig jaar begonnen met het in beslag nemen van blanke boerderijen omdat die onder de apartheid aan zwarte boeren waren ontnomen. Nagenoeg driekwart van die bedrijven is inmiddels verwaarloosd door de nieuwe bewoners. Vandaar dat Zuid-Afrika in 2008 voor het eerst in zijn geschiedenis voedsel moest invoeren.

De grote vraag is of voldoende Zuid-Afrikanen hun traditionele loyaliteit voor het ANC zwaarder zullen laten wegen dan de kwaliteit van hun bestaan.