„Ook wij zijn voor gelijke behandeling, we zijn het eens met de geest van het voorstel, maar juridisch is het een rommeltje. De zaken zijn niet helder geregeld”, verklaarde afgevaardigde Martens (CDA) in Brussel na afloop van de besluitvorming. Zij verwacht allerlei gerechtelijke procedures als gevolg van de onduidelijke formuleringen.Blokland (CU-SGP) bracht in het voorafgaande debat als zijn standpunt naar voren: „Er vindt een ernstige inbreuk plaats op de vrijheid van burgers.” Daarbij denkt hij met name aan de sfeer van het onderwijs. Bovendien meent hij dat de betrokken onderwerpen thuishoren bij de afzonderlijke lidstaten en dat Europa zich er niet mee moet bemoeien. Hij voorziet veel administratieve rompslomp.

Van de zijde van de voorstanders van de ontwerprichtlijn stelde Hennis-Plasschaert (VVD) in scherpe bewoordingen: „Ik hoop dat de christendemocraten tot bezinning komen. Met de hand op de Bijbel erop los discrimineren is een gotspe.” In ’t Veld (D66) op haar beurt waarschuwde dat de vrijheid van religie en geweten niet mag worden misbruikt om anderen te discrimineren.

De Europese Commissie diende het concept vorige zomer in. Het bevat voorschriften om achterstelling van mensen op grond van godsdienst, overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid te bestrijden en richt zich op transacties in goederen en diensten, op het onderwijs, de sociale zekerheid en de gezondheidszorg. Rond situaties op de arbeidsmarkt en op de werkvloer is eerder al een aanpak uitgevaardigd. Nederland heeft die opgenomen in de Algemene wet gelijke behandeling.

Of de nu voorliggende plannen de eindstreep halen, valt te betwijfelen. Het EP vervult bij dit dossier slechts een adviserende rol. Uiteindelijk beslissen de 27 EU-regeringen in gezamenlijk overleg en daarbij is unanimiteit vereist. Met name bij Duitsland leven ernstige bezwaren.

Bij de stemming in het Parlement was er een meerderheid van 364 tegen 227. Het verschil viel minder groot uit dan waarop rapporteur Buitenweg (GroenLinks) had gehoopt en zou voor de Raad wel eens niet overtuigend kunnen zijn. Zweden wil proberen in de tweede helft van dit jaar, als het als EU-voorzitter optreedt, consensus te bereiken.

Christelijke scholen mogen volgens de door het EP aanvaarde tekst moslimkinderen weigeren. Verder bezit Europa straks in ieder geval niet de bevoegdheid te dwingen tot invoering van het homohuwelijk. Onduidelijk daarentegen blijft bijvoorbeeld, zo opperde een van de tegenstanders, of een hotelgast bezwaar kan maken tegen de aanwezigheid van een Bijbel op zijn kamer.

Het CDA heeft ook grote moeite met de omkering van de bewijslast. Het voorstel bepaalt dat, in afwijking van wat juridisch gebruikelijk is, op degene die wordt aangeklaagd de verplichting rust zijn onschuld aan te tonen.