Verhagen (Buitenlandse Zaken), Van Middelkoop (Defensie) en Koenders (Ontwikkelingssamenwerking) hadden alle reden tot glunderen: iedereen was vol lof over de organisatie van de top.Maar via een persconferentie kom je er niet achter wat de ministers van het resultaat vinden, want die zijn er niet om vragen te beantwoorden. Persconferenties zijn er vooral voor bewindslieden, om statements en oneliners te formuleren, waarbij de toegestroomde pers mag dienen als aangevers van onderwerpen. Verder dan dat gaat hun rol niet, want het moet allemaal niet te moeilijk of te controversieel worden.

Heel die Afghanistantop was in letterlijke zin één grote persconferentie, een grote vertoning. Achterkamertjesoverleg heeft in de Nederlandse politieke moraal een slechte naam, toch is te hopen dat er gisteren massaal en intensief gebruik van is gemaakt, zodat de leegte van de topretoriek niet het enige is waarmee we het mee moeten doen.

Koenders zei het gisteravond zelf enigszins verontschuldigend: dat er achter de schermen „natuurlijk” heel concrete afspraken zijn gemaakt tussen landen onderling.

Maar dan nog. Op het moment dat de drie ministers zaten te glunderen, was men in de Pakistaanse stad Lahore nog bezig de gevolgen van het bloedbad te verwerken, veroorzaakt door een aanslag door moslimfundamentalisten. Pakistan is een land dat ten onder dreigt te gaan aan islamitisch terrorisme, omdat de staat diepgaand verrot is, en wat laat een trotse minister Koenders weten? Dat Nederland weer ontwikkelingshulp aan Pakistan gaat geven omdat daar een belangrijke sleutel voor de oplossing van het terrorisme-vraagstuk ligt. Nee, voegt hij eraan toe, de NAVO krijgt ook nu geen toestemming om schoon schip te maken in de Pakistaanse grensregio (waar al-Qaida oppermachtig is). Dat moet Pakistan zelf doen. Wij helpen door fikse sommen geld in de samenleving te pompen. Volgende vraag.

Op het moment dat de ministers zaten te glimmen, werd bekend dat het Afghaanse parlement een wet in behandeling heeft die de positie van vrouwen in het land verder zal beknotten. Of Karzai ook op die zaak is aangesproken? Nee, daar gaan wij niet over, aldus Verhagen, want dat soort zaken moeten de Afghanen vooral zelf regelen.

Zie hier de concrete invulling van twee begrippen die tijdens de top hoog in het vaandel stonden: regionalisering van de kwestie Afghanistan (de rol van Iran, en vooral van Pakistan) en afghanisering (de Afghanen moeten het straks zelf doen). De laatste term moeten we zeker niet zien als een veredelde vorm van exitstrategie (wij weg, zij gaan zelf door), maar toch vooral als een uiting van nieuwe betrokkenheid bij Afghanistan. Wie dat begrijpt, mag het zeggen (het liefst tijdens een persconferentie).

Toch waren vertegenwoordigers van Afghaanse hulporganisaties tevreden over de top. Engeneer Jawed (leider van een overkoepelende organisatie van ngo’s) zegt blij te zijn met de hernieuwde betrokkenheid van de internationale gemeenschap. Orzala Ashraf (Afghan Women Network) maakt zich wel zorgen over de mensenrechten, nu verzoening met talibanstrijders op de agenda staat. Wat gaan die eisen in ruil voor vrede?