Tot rond 1975 deden de kerken niets aan geestelijke verzorging voor doven. Dit werd toen gedaan door onderwijzers van doveninstituten zoals het toenmalige Effatha. Dankzij de Nederlandse Christelijke Bond van Doven, die de geestelijke verzorging voor doven behartigde met dovenonderwijzers van doveninstituten, is het mogelijk geworden het Evangelie bij de dove mens te brengen. De kerken stelden vervolgens dovenpastors beschikbaar. Tegenwoordig wordt vaak de geestelijke verzorging door dovenpastors verzorgd, met beamerpresentaties van liederen en teksten. Dit mis ik in de tekst van ”Kerkdienst vol hightech” (RD 19-3). Hoe moeten de dove kerkleden, hoewel er niet veel zijn, de dienst volgen? Of ouderen met verminderd gehoor? Veel kerken die er voor iedereen willen zijn, blijken nog steeds niet te beseffen wat ze doen als ze dove kerkleden dit soort dingen onthouden. Waar is hun geloofwaardigheid? Zelfs de grootste kerk van Nederland doet al moeilijk, door het administratieve getreuzel bij de benoeming van een dovenpastor.Aleidus Aalderink

Galjoenkade 15

2725 CA Zoetermeer

Het wordt zomaar gezegd door dr. Joke van Saane (RD 18-3): „Niet voor niets werkt gebedsgenezing voornamelijk bij zogenaamde onbegrepen ziekten als… burn-out. Artsen kunnen daarvoor geen eenduidige oorzaak in het lichaam aanwijzen. In meer of mindere mate zit de aandoening gewoon tussen de oren.” Dinie Sinke zegt dat dit voor zieke mensen kwetsende uitspraken zijn, en bovendien wetenschappelijk ongegrond. Als allerlei deskundigen niet weten hoe burn-out ontstaat noch een afdoende werkende therapie hebben, hoe onwetenschappelijk is dan die uitspraak. De Rationele Emotionele Therapie werkt niet afdoende, omdat men alleen inzage in het gedrag wil veranderen. Het Chronisch Stress Reversal-programma is ontwikkeld door een klinisch psychologe, een psychotherapeute en een ervaringsdeskundige. Burn-out ontstaat door roofbouw plegen. Men is overmoe. Het gevolg is dat men zijn concentratie verliest, een belangrijk kenmerk bij burn-out. Een voorbeeld: een leerkracht kijkt een stapel schriften na in een kwartier. Op weg naar een burn-out doet hij er het dubbele of langer over. Het gaat sluipend verder, tot hij opgebrand is (burn-out). Onder juiste begeleiding komt hij er langzaam bovenop. Maar zonder gaat het weer mis. Hij heeft niet geleerd er mee om te gaan. Is de oorzaak hard werken? Nee, het zijn bijkomende energievreters: vergaderingen, rapporteren, administratie voor zorgleerlingen, ‘vervelende’ ervaringen, onbegrip, deadlines enzovoort. Het wordt jagen, langere dagen, niet ontspannen, niet rusten. Je hebt de kinderen niet meer. Er komt onrust in de klas. Er ontstaan vervelende situaties. Als er dan nog andere problemen zijn, wordt de draaglast te groot. Dat wreek zich. De batterij is totaal leeg. Men moet volledig uitrusten en belasting mijden en men heeft nergens meer zin in; dat wordt soms aangezien als onwil. Dat geeft frustratie. Vaak zijn er ook lichamelijke klachten, bijvoorbeeld hoofdpijn en slaapproblemen.

J. Slabbekoorn

Ganzerikstraat 11

4431 DX ’s-Gravenpolder

Ik besef dat het uiterst merkwaardig is dat een jurist over literatuur schrijft. Juristen lezen liever een gortdroge juridische tekst dan een literair werk. Juristen zijn vaak wat saai.

Rudy Ligtenberg merkt in een column in RD 17-3 op dat de schrijver Maarten ’t Hart in zijn boek ”Een vlucht regenwulpen” zichzelf op cruciale punten tegenspreekt en dat het boek daarom nodig herschreven moet worden. Ik ben het hier helemaal mee eens. Ik merk wel op dat de volstrekt irrationele haat van Maarten ’t Hart tegen het christelijk geloof de laatste jaren alleen maar is gegroeid, zodat de kans niet erg groot is dat hij zijn ’meesterwerk’ daadwerkelijk zal herschrijven.

We kunnen denk ik het beste onze aandacht geven aan literaire boeken van christelijke schrijvers, zoals de nieuwe roman ”Thuis” van de calvinistische schrijfster Robinson, en aan de romans van beschaafde –want die zijn er gelukkig ook– niet-gelovige schrijvers. Van die boeken word je een beter mens, en is dat niet een belangrijk doel van literatuur?

Wijgert Teeuw LL.M.

Dorpsweg 88

3738 CG Maartensdijk