In de eerste plaats heeft het er veel van weg dat FNV-voorzitter Jongerius de politiek bij de neus nam. Terwijl kabinet en coalitiefracties nog zaten te neuzelen over punten en komma’s, belegde deze struise dame alvast maar een persconferentie, waarin ze háár visie op het bereikte akkoord rondbazuinde. Volgens het motto: de eerste klap is een daalder waard.Het AOW-plan was in feite van tafel, oreerde Jongerius. Over het bevriezen van lonen was niets afgesproken. En de pensioenfondsen hoeven voorlopig niet te korten op hun uitkeringen.

Door die aanpak had het kabinet tot op zekere hoogte het nakijken. De Tweede Kamer mocht de regering dan hebben bezworen de crisismaatregelen toch vooral niet eerst aan de pers en dan pas aan het parlement bekend te maken, en het kabinet mocht die raad dan ter harte hebben genomen, de FNV-voorzitter fietste dwars door deze zorgvuldige procedure heen. Nederland kreeg het kabinetsplan te horen via ‘socialezakenminister’ Jongerius. Op de dag waarop de Tweede Kamer een –al lang van tevoren gepland– congres hield over de vraag hoe de eigen kracht en het eigen aanzien te bevorderen, stond hij weer eens ouderwets buitenspel.

Maar misschien was het ook wel zo dat de coalitie Jongerius bij de neus nam. De vakbondsvrouw mocht het dan als winst verkopen dat de SER tot 1 oktober de tijd krijgt om alternatieven te verzinnen voor de verhoging van de AOW-leeftijd, in kringen rond de coalitie werd deze afspraak heel anders geduid. „Het vinden van bevredigende alternatieven lukt hun nooit”, glimlachten spindoctors meewarig. En Donner maakte het welslagen van Jongerius al heel onwaarschijnlijk door te suggereren dat het toch eigenlijk wel om een unaniem SER-advies zou moeten gaan.

Ten slotte is er nog een derde optie. Dat is dat Jongerius wel beseft dat de route via de SER een ”mission impossible” is, maar dat zij deze uitsteloperatie nodig heeft om haar verlies aan haar eigen achterban te kunnen verkopen. Het SER-advies als een manier om haar aftocht te dekken.

Hoe dit alles ook zij, een toonbeeld van moedig leiderschap is dit niet, noch wat betreft de vakbondsleiding, noch wat betreft de Haagse politici. Het is heel eenvoudig: stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd is een maatregel die eigenlijk al veel eerder genomen had moeten worden, want het is een effectieve en verdedigbare manier om de oudedagsvoorziening betaalbaar te houden. De economische crisis maakt de noodzaak tot die ingreep alleen maar groter.

Daarom had de politiek het momentum moeten benutten en nú door moeten drukken. Er is een politieke meerderheid voor te vinden. Een meerderheid van de bevolking –zo wijzen onderzoeken uit– vindt de ingreep in elk geval aanvaardbaar.

In die situatie is het niet sterk om juist dan weer een uitsteloperatie in te bouwen, waarvan niet helder is waartoe die zou moeten gaan leiden. Dit berooft een moeizaam bevochten akkoord onnodig van zijn krachtigste en overtuigendste onderdeel.