Voorstel: bij lokale crisis tussentijdse verkiezingen
Een gemeente moet bij een crisis in het bestuur tussentijdse verkiezingen kunnen uitschrijven. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer. Ook staatssecretaris Bijleveld van Binnenlandse Zaken vindt het een goed idee.
Bij „grondig verstoorde verhoudingen” kan het zinvol zijn om nieuwe verkiezingen te houden, zei CDA-Tweede Kamerlid Schinkelshoek donderdag tijdens een debat over het lokale bestuur. „Het moet dan wel een uiterste redmiddel zijn”, voegde hij eraan toe. Schinkelshoek kreeg bijval van PvdA, SP, VVD en ChristenUnie.„Je kiest als bevolking een gemeenteraad. En als de raadsleden er een potje van maken, dan moeten ze terug naar de bevolking”, vindt SP-Kamerlid Van Raak.
In tegenstelling tot de Tweede Kamer kunnen bij een politieke crisis in een stad of dorp geen tussentijdse verkiezingen worden uitgeschreven. Soms kunnen de problemen daardoor alleen maar groter worden, bijvoorbeeld als het hele gemeentebestuur opstapt en er een patstelling in de raad ontstaat.
Staatssecretaris Bijleveld zei „niet afkerig” te staan tegenover het idee van tussentijdse verkiezingen. Ze beloofde de mogelijkheden te bestuderen om de Grondwet hiertoe te wijzigen. De CDA-bewindsvrouw vraagt zich nog wel af wie de verkiezingen moet uitschrijven: de raad, de burgemeester of de commissaris van de Koningin.
De Tweede Kamer debatteerde donderdag over de invoering van het duale stelsel in het lokaal bestuur, in 2002. Daarbij werd de rol van het gemeenteraadslid –controleur van de macht– duidelijker onderscheiden van die van Burgemeester en Wethouders – de uitvoerende macht. Zo maken wethouders sinds de dualisering geen deel meer uit van de gemeenteraad.
Een meerderheid in de Kamer toonde zich in grote lijnen tevreden met de invoering van het duale stelsel. Wel vinden de meeste fracties dat er nog een verbeterslag kan worden gemaakt. Meest sceptisch was de SP. „De dualisering is mislukt”, benadrukte Van Raak. Hij vindt dat gemeenteraadsleden te veel vergaderen en te weinig met burgers spreken. „We hebben van volksvertegenwoordigers ambtenaren gemaakt.”
CDA’er Schinkelshoek constateerde dat er sinds 2002 in sommige gemeenten sprake is van „een vechtcultuur en een duellisering.” „De raad en het college staan te vaak met de ruggen naar elkaar toe.”
De staatssecretaris stelde voor om burgemeesters meer invloed te geven bij de benoemingen van nieuwe wethouders. De Tweede Kamer was echter zeer kritisch over dit voorstel. De partijen vrezen een aantasting van de onafhankelijke positie van burgemeesters.
