Auto’s rijden af en aan over de West-Varkenoordseweg in Rotterdam-Zuid. De meeste hoge huizen zien er door de gesloten vitrages somber uit. Voor een van de grote ramen hangt een beschimmeld gordijn. Op nummer 119 staat de deur wagenwijd open. Wat jonge mensen laden afval in een karretje.„Hallo. Dit is ons klushuis”, begroet Sonja enthousiast. Haar kleren zitten onder het stof. Op de muur zit groen, verschoten behang. Steen- en houtresten getuigen van het al verzette werk. „Elke verdieping had drie kamers, maar we sloopten alle muren eruit. We maken een totaal nieuwe indeling.”

Op de fiets
Het jonge stel, dat nog in Den Haag woont, wilde graag eens iets anders. „Jaap is geboren en getogen in Rotterdam, dus het leek ons leuk om daar te wonen”, legt Sonja uit. Ze hoorden dat de gemeente voor weinig geld klushuizen in achterstandswijken verkoopt, die dan wel helemaal opgeknapt moeten worden. Sonja en Jaap zijn allebei productontwerpers en veel met vormgeving bezig. Meteen waren ze enthousiast. „Je mocht je voor drie panden inschrijven. We pakten onze fiets en doorkruisten de verschillende wijken, om te kijken of we ons er veilig voelen. Want dat vind ik heel belangrijk”, zegt Sonja. „We schreven in, werden ingeloot en gingen met een architect in gesprek. Zij vertaalde onze wensen naar de nieuwe bouwtekening.”

Chocolademelk
Een smalle houten trap leidt naar de eerste verdieping. Aan de muur hangt een groot wit papier. ”Plinten verwijderen”, ”hout verzamelen”, ”Toilet toegankelijk maken”, staat erop. Luid gekraak van een sneuvelende vensterbank belet het voeren van een gesprek. „Kom, we gaan nog een verdieping hoger”, lacht Sonja. „Leuk is dit, hè? We betaalden 100.000 euro voor het pand en het verbouwen kost waarschijnlijk zo’n 120.000 euro. Voor dat geld hebben we een groot huis in Rotterdam. De buurt is misschien wel wat minder. Maar de gemeente wil deze wijk opknappen door mensen aan te trekken die hun creativiteit en energie erin willen steken. Wij hebben nog geen problemen in deze wijk gehad. Buren kwamen zelfs al thee en koekjes brengen. Toen het vroor, brachten mensen warme chocolademelk en banketstaaf. We hebben dus gelukkig al leuk contact met de mensen hier.”

Indeling
Nog een dagje klussen en Sonja en Jaap zijn voorlopig klaar. Dan gaat een aannemer een paar maanden aan de slag. „We hebben een kindje en allebei een baan. Veel tijd om te klussen buiten de weekenden om hebben we dus niet. De afwerking doen we zelf, zoals schilderen en vloeren leggen.”

Het stel weet in grote lijnen hoe het huis eruit gaat zien. Sonja buigt zich over de nieuwe tekening. „Kijk, op de begane grond maken we een bergruimte, een werkkamer en onze keuken. Op de eerste verdieping komt de woonkamer. Een deel van de vloer maken we open, zodat je in de keuken kunt kijken. Zo blijft het één geheel. Op de tweede etage krijgen we twee slaapkamers en een badkamer. Op zolder zetten we de muur een stukje naar binnen, zodat we een dakterras krijgen.”

Wietkwekerij
Het interieur willen de klussers voor een groot deel in de oude stijl laten. Ze houden van strak, gecombineerd met de originele elementen uit de woning. „We hebben foto’s gemaakt van de oorspronkelijke afwerking en de kozijnen, zodat we dat later precies kunnen nabootsen. De deuren hebben we waar mogelijk bewaard. We moeten alleen nog bedenken wat we met de ramen willen”, zegt Sonja terwijl ze naar de felgekleurde glas-in-loodramen wijst. „Van de gemeente hebben we de verplichting gekregen de ramen te isoleren. We moeten dus eigenlijk nieuwe. Maar het zou jammer zijn als dat glas-in-lood verloren ging.”

In een van de gekleurde ruiten is een vierkant in het glas uitgesneden. „Hier heeft een wietkwekerij gezeten. Door dat gat ging de afzuiginstallatie naar buiten. Als we de gekleurde ramen willen houden, moeten we dat ook oplossen.”

Tot nu toe ziet Sonja geen nadelen aan het kopen van een kluspand. „Misschien komt dat nog, maar ik zie alleen uitdaging. Je kunt het helemaal maken zoals je zelf wilt. Als je houdt van aanpakken en ontwerpen, is dit ontzettend leuk.”

Klushuizen moeten verloedering tegengaan
Illegale wietplantages, drugsverslaving en criminaliteit. Dit zijn enkele veroorzakers van onveiligheid in een aantal Rotterdamse wijken, volgens An Huitzing van de gemeente Rotterdam. „Mensen die daar niets van moesten hebben, trokken weg. Bijna niemand bekommerde zich nog om wat er gebeurde in de buurt. Wijken verloederden en daar wilde de gemeente wat aan doen. In 2003 begon Rotterdam met een fysieke, sociale en economische aanpak van de wijken. Daarvoor werden onder andere panden aangekocht. In 2006 begonnen we met de verkoop van die panden als klushuizen.”

Een klushuis is een pand dat mensen voor weinig geld kopen. De kopers hebben daarbij de verplichting om het binnen een jaar tot ongeveer nieuwbouwkwaliteit op te knappen en er zelf minimaal twee jaar in te gaan wonen. „De kopers investeren vaak flink in hun nieuwe bezit. Dit heeft een sociaal effect, want mensen die zich er anders misschien nooit zouden vestigen wonen er nu met hart en ziel. Ze hebben een positieve invloed op de omgeving”, legt Huitzing uit.

De belangstelling voor klushuizen is groot. Veel panden zijn al verkocht en opgeknapt. Het bedrag dat mensen besteden aan het opknappen van hun klushuis varieert van 50.000 tot 250.000 euro. „Het ligt eraan of mensen aannemers inschakelen of dat zij alles zelf doen”, zegt Huitzing. „Soms staan er verschillende huizen naast elkaar te koop. Die verkopen we dan als collectief project. We zien dan vaak een bijzondere samenwerking tussen de nieuwe buren.”

Dit voorjaar komt er waarschijnlijk weer een nieuwe ronde klushuizen waarop belangstellenden zich kunnen inschrijven.