Zigeuners in marge van kerk
Zigeuners worden gemarginaliseerd op alle terreinen van de samenleving, óók in de kerk, stelt Glen Randolph Robertson. De Amerikaanse zendeling in Slowakije promoveert dinsdag in Utrecht op een dissertatie over de positie van zigeuners of Roma in de kerk van Slowakije.
De zigeuners komen vanouds uit India. Dat verklaart volgens Robertson hun veelal syncretistisch geloof. Het geloof van de zigeuners is sterk verweven met het geloof in geesten, zowel goede als kwade. „Ze neigen naar paranormale ervaringen door middel van tekenen, wonderen en genezingen. Het mengen van het christelijk geloof met bijgeloof en occult gedrag is een teken van dit verschijnsel”, zo zet hij uiteen in zijn studie ”The Romani People and Selected Churches in Slovakia. A description, analysis and interpretation of their relations (1989-2007)” (uitg. Boekencentrum, Zoetermeer).De tendens bij de zigeuners is volgens Robertson dat hun spiritualiteit zich gaandeweg ontwikkelt van wat hij noemt een ”veelsoortig geloof”-niveau (multi-faith level), dat syncretistisch van aard is, naar een overgangsgeloofniveau (transitional-faith level), waarin zigeuners op zoek zijn naar een zinvoller relatie met God. Ten slotte moet dit uitmonden in een ”enkelvoudig geloof”-niveau (singel-faith level) waarop ze actief worden in de lokale kerk en het syncretisme afzweren.
Robertson ziet wel een voorzichtige beweging van zigeuners naar een meer traditioneel christelijk geloof, maar de meerderheid hangt nog een syncretistisch geloof aan. „Als het gaat om de drie niveaus die ik in mijn proefschrift beschrijf, is het eerste niveau het meest vertegenwoordigd. Dat neemt niet weg dat een toenemend aantal zigeuners zich afwendt van het syncretisme.”
De positie van de Roma in Slowakije is de laatste jaren wel wat verbeterd, aldus Robertson. De Slowaakse regering heeft positieve stappen gedaan, daartoe gestimuleerd door de toetreding van Slowakije tot de Europese Unie. Daarnaast is er een toename van niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) die de belangen van de Roma behartigen.
Dat neemt niet weg dat veel zigeuners te maken hebben met een ondergeschikte positie in de Slowaakse samenleving, zoals blijkt uit een tekort aan goede huisvesting, gebrek aan onderwijsmogelijkheden voor de kinderen, marginalisatie op de arbeidsmarkt en nauwelijks toegang tot geneeskundige voorzieningen. Robertson hoopt dat vooroordeel en discriminatie verdwijnen binnen de kerk. „Stereotiepe denkbeelden zijn niet Bijbels. Jezus zegt dat we onze naaste moeten liefhebben. Deze uitspraak werd gedaan met betrekking tot de familie van gelovigen. Maar het liefhebben van de vijand is óók onderdeel van de Bijbelse opdracht. Er is nog een lange weg te gaan.”