Butleraffaire hield Verenigd Koninkrijk wekenlang in de ban
Voor wie het niet allemaal meer op een rijtje weet te krijgen volgt onderstaand een reconstructie van de Britse butleraffaire. Nadat het Verenigd Koninkrijk wekenlang in de ban was van twee koninklijke butlers, keert de rust langzaam terug.
Er liepen twee rechtszaken tegen dienstknechten die spullen van prinses Diana zouden hebben ontvreemd. Begin november werd Paul Burrell ontslagen van rechtsvervolging na een nachtmerrie die voor hem zo’n 21 maanden had geduurd.
Door tussenkomst van koningin Elizabeth in hoogsteigen persoon kwam er een eind aan het strafproces tegen de 44-jarige Burrell. Hij stond terecht op verdenking van diefstal en kon wel zeven jaar gevangenisstraf krijgen. Hij zou na de dood van Diana in 1997 persoonlijke eigendommen van de koninklijke familie hebben weggenomen. Zes daarvan zouden aan prins Charles hebben toebehoord, 315 aan Diana en 21 aan hun oudste zoon prins William. De Britse kranten, met name The Daily Mirror, ruimden pagina’s en pagina’s in om de buit uitvoerig te beschrijven.
Burrell, door Diana eens „mijn rots” genoemd omdat hij behalve butler ook een vriend en vertrouweling van de prinses was, zou de spullen kort na Diana’s dood op 31 augustus 1997 midden in de nacht hebben ontvreemd. Hij zei dat Diana hem een aantal van de voorwerpen zelf bij hem in bewaring had gegeven. De andere spullen nam hij na haar dood mee naar huis om erop te passen. Dat hij ze midden in de nacht had meegenomen, verklaarde de butler met het argument dat er alleen op dat tijdstip geen fotografen rond het huis hingen.
Burrell was niet alleen Diana’s belangrijkste hulp, maar ook haar grootste vertrouweling. Als enige niet-familielid woonde Burrell de begrafenis van Diana op het landgoed van de Spencers bij. Koningin Elizabeth gaf hem zelfs een onderscheiding voor zijn trouwe dienst. Tot op de dag van vandaag is hij loyaal aan Diana. Burrell heeft steeds gezegd dat hij de spullen alleen maar heeft meegenomen om te voorkomen dat ze in verkeerde handen zouden komen. De dozen met haar eigendommen die bij hem op zolder werden gevonden, zou hij zelfs nooit hebben opengemaakt.
In de loop van de procesgang uitte Burrell scherpe kritiek op de familie van zijn voormalige werkgeefster. In een elf pagina’s tellend vraaggesprek met het boulevardblad Daily Mirror beschuldigt hij de familie Spencer van hypocrisie en jaloezie. Waarop Diana’s moeder, Frances Shand Kydd, hem erop wees dat hij zijn taak wel erg letterlijk opnam en dat hij zijn rol en betekenis in het leven van Diana zwaar overschatte.
Begin november implodeerde de zaak tegen Burrell op verrassende wijze toen de koningin zelf de rechtbank liet weten dat Burrell haar vijf jaar geleden op de hoogte had gebracht van het feit dat hij Diana’s bezittingen naar huis had meegenomen om erop te passen. Van diefstal was dus geen sprake.
Het merkwaardige is dat de koningin pas in een vrij laat stadium over de affaire sprak met haar man, prins Philip, en haar zoon, prins Charles. Tijdens die conversatie herinnerde zij zich wat Burrell haar vijf jaar geleden had verteld. Prins Charles adviseerde zijn moeder de politie op de hoogte te brengen. Daarop werd de openbaar aanklager geïnformeerd. Het proces werd toen onmiddellijk gestaakt omdat „de openbaar aanklager ten onrechte was uitgegaan van het gegeven dat Burrell nooit met iemand over de verdwenen spullen had gepraat.” De buitengewoon opgeluchte butler kon toen meedelen dat hij „opgetogen” was omdat „de koningin het voor me heeft opgenomen.” Daarbij blijft het onduidelijk waarom de koningin zich de conversatie met de butler niet eerder herinnerde.
Velen slaakten een zucht van verlichting toen het proces een voortijdig einde kreeg. In de voorgaande periode waren al talrijke vertegenwoordigers van het establishment -onder wie aartsbisschoppen- opgeroepen als getuigen. Aardig detail is dat het proces 1,5 miljoen pond (2,3 miljoen euro) heeft gekost.
Ongeveer tegelijkertijd ging een proces van start tegen butler Harold Brown (50), die voor 800.000 euro aan koninklijke spullen zou hebben gestolen. Ook Brown heeft steeds ontkend. Hij werd vijf weken na de beëindiging van de zaak tegen Burrell vrijgesproken.
De procesvoering leverde overigens saillante details op over de hofhouding van het Britse vorstenhuis. Zo zou prins Charles er een leefstijl op nahouden die „Lodewijk de Veertiende zelfs extravagant zou vinden”, aldus de linkse krant The Guardian.