Het verhogen van de pensioenleeftijd, stapsgewijs met een maand per jaar, tot 67 jaar is een van de opties die het kabinet onderzoekt om op termijn miljarden te kunnen besparen en de overheidsfinanciën ook in de toekomst op orde te houden. Wanneer de maatregel per direct wordt ingevoerd, ligt de AOW-leeftijd over 24 jaar op 67 jaar.Over twee weken komt het Centraal Planbureau (CPB) met nieuwe voorspellingen over de economische ontwikkeling in 2009 en 2010. Hoogstwaarschijnlijk blijkt daaruit dat de Nederlandse economie er nog veel slechter voorstaat dan gedacht.

Een groep topambtenaren zet momenteel de optie van AOW-leeftijdverhoging en andere maatregelen op een rij. Daarnaast praat het kabinet intensief met vakbonden en werkgeversorganisaties om tot een centraal akkoord te komen om de gevolgen van de crisis te lijf te gaan.

Eind april wil het kabinet definitief beslissen over aanpassingen aan de begroting. Hierbij wordt ook bezien of de begrotingsregels voldoende toegesneden zijn op de huidige situatie. Volgens die regels zou het kabinet dit jaar extra moeten bezuinigen, maar gevreesd wordt dat dit de al broze economie nog meer schade zou berokkenen.

De wereldwijde economische crisis leidt dit jaar tot grote problemen op de rijksbegroting, waardoor harde bezuinigingen noodzakelijk lijken te zijn. Het kabinet zou echter het liefst met extra investeringen in onder meer infrastructuur en milieu de economie een impuls willen geven. Een hogere AOW-leeftijd maakt hiervoor geld vrij.

Gelijktijdige aanpassing van de pensioenleeftijd voor bedrijfspensioenen zou ook de pensioenfondsen, die momenteel kampen met een te lage dekkingsgraad, uit de brand helpen.

Een commissie onder leiding van TNT-topman Peter Bakker adviseerde vorig jaar al om de pensioenleeftijd vanaf 2016 met een maand per jaar te verhogen. Het kabinet sloot in reactie hierop niet uit dat zo’n maatregel ooit nodig zou zijn, maar het zei er meteen bij er alles aan te willen doen om dat te voorkomen.

Deze week stelde de VVD, als eerste grote oppositiepartij, nog een flexibilisering van de AOW voor, waarbij de grens voor mensen die nog geen 40 jaar hebben gewerkt op 67 komt te liggen.

Vooral het CDA heeft zich in de achterliggende jaren verzet tegen een hogere AOW-leeftijd. Het niet zullen tornen aan het staatspensioen was zelfs een expliciete verkiezingsbelofte van de partij. Volgens het CDA is verhoging van de pensioenleeftijd ook niet noodzakelijk omdat het vergroten van de arbeidsdeelname van 65-minners voldoende zou zijn om de stijgende kosten van de sociale zekerheid door de vergrijzing te kunnen betalen. De groep werkenden tussen 55 en 65 jaar is in Nederland relatief beperkt.

De PvdA ziet liever dat rijkere gepensioneerden meer gaan bijdragen aan de financiering van de AOW. In de Tweede Kamer lijkt er daarom momenteel geen meerderheid voor een hogere AOW-leeftijd. Ook de vakbonden zijn mordicus tegen.

Duitsland besloot al in 2007 om de AOW stapsgewijs tot 67 jaar te verhogen om het pensioensysteem met het oog op de vergrijzing betaalbaar te houden. Twee jaar geleden verhoogde het Verenigd Koninkrijk zijn pensioenleeftijd gefaseerd van 65 jaar naar 68 jaar in 2044.