Buitengewone uitgaven zijn aftrekbaar voor de inkomstenbelasting, voorzover zij meer bedragen dan de drempel. Buitengewone uitgaven zijn onder meer uitgaven wegens ziekte, invaliditeit en bevalling. U moet hierbij onder meer denken aan kosten van medicijnen en andere hulpmiddelen, uitgaven voor extra gezinshulp (onder voorwaarden), kosten voor een dieet op medisch voorschrift en reiskosten naar een ziekte partner bijvoorbeeld. De reiskosten worden in 2002 in aanmerking genomen voor 0,17 euro per kilometer. Verder zijn ook uitgaven in verband met een begrafenis van een belastingplichtige, zijn partner of zijn kinderen jonger dan 27 jaar aftrekbaar. Verder geldt er een ouderdomsaftrek van 370 euro voor 65-plussers en een aftrekpost voor uitgaven wegens chronische ziekte van kinderen van 730 euro, alsmede een aftrek voor de uitgaven voor de indiening en de behandeling van een verzoek tot adoptie.

Al deze uitgaven tezamen vormen de aftrekbare buitengewone uitgaven. Er geldt voor deze uitgaven echter een drempel die per persoon verschilt. Daarom kan het handig zijn om dit jaar nog een nieuwe bril te kopen als u al veel buitengewone uitgaven hebt gedaan. Als de drempel voor u bijvoorbeeld 3400 euro bedraagt en u hebt al veel kosten van ziekenhuis, aanpassing van de woning en medicijnen gemaakt voor 3300 euro, dan blijft u onder de drempel. In dat geval kunt u niets aftrekken. Als u dan nog in 2002 een nieuwe bril koopt voor 350 euro, dan kunt u 3650 euro minus de drempel van 3400 euro, te weten 250 euro als aftrekpost in uw aangifte opnemen.

Het bedrag van de drempel hangt af van het inkomen. Voor 2002 bedraagt deze drempel 11,2 procent van de diverse inkomensbestanddelen tezamen, met een minimumdrempel van 718 euro en een maximumdrempel van 5594 euro.

Studerenden zonder studiefinanciering kunnen verder ook hun studiekosten aftrekken. De drempel voor deze uitgaven bedraagt in principe 500 euro voor studenten tussen de 18 en de 30 jaar. In een aantal gevallen (bijvoorbeeld bij een lange studieduur en bij oudere studenten) geldt een drempel van 15000 euro.

Onder strikte voorwaarden kan in 2002 de lijfrentepremie voor de oude dag in aftrek worden gebracht. De premie moet voor het jaareinde worden betaald, wilt u in aanmerking kunnen komen. De basispremieaftrek bedraagt hooguit 1069 euro. Alleen indien u (gemeten aan de hand van uw inkomen en pensioen) een pensioentekort hebt, kunt u eventueel meer premie aftrekken. Indien u nog een lijfrente wilt afsluiten om in uw oude dag te voorzien, dan moet u goed bedenken dat de basisaftrek van 1069 euro vanaf 2003 gaat verdwijnen (indien de Eerste Kamer met het belastingplan 2003 akkoord gaat). Vanaf volgend jaar kunt u dus alleen nog premies in aftrek brengen voor zover de lijfrenteregeling een pensioengat opvult.

De heffingskortingen voor participaties in groen- en sociaal-ethische fondsen blijven wel bestaan. Als u bijvoorbeeld belegt in een groenfonds, dan krijgt u een (extra) heffingskorting van 1,3 procent van de waarde van deze belegging, met een maximum van 630 euro. Dat geldt alleen indien u deze belegging aan het begin en aan het einde van het jaar 2002 had. Indien u de groene belegging nu nog koopt, dan bedraagt de korting de helft van het bedrag (het gaat immers om de gemiddelde waarde van de groene belegging gedurende een jaar). Bovendien is een voordeel van groene en sociaal-ethische beleggingen dat zij vrijgesteld zijn in box 3.

Als u nog giften wilt doen, dan is het ook goed om rekening te houden met de drempel van 1 procent van uw inkomensbestanddelen tezamen. Pas voorzover u boven deze drempel uitkomt, kunt u giften aftrekken. De giftenaftrek geldt echter niet wanneer de giften meer dan 10 procent van de gezamenlijke inkomensbestanddelen bedragen.

Al de genoemde uitgaven zijn aftrekbaar in 2002 indien u ze ook daadwerkelijk in 2002 hebt betaald. Indien de rekening in 2002 is binnengekomen, maar deze in 2003 is betaald, dan mag u de uitgaven in 2003 in aftrek brengen.

Wilt u uw kinderen nog belastingvrij een schenking doen, houdt u dan rekening met de vrijstelling voor het schenkingsrecht. Schenkingen door ouders aan kinderen zijn vrijgesteld tot een bedrag van 3999 euro. Eenmalig mag een beroep worden gedaan op de verhoogde vrijstelling van 19991 euro. Indien u uw kind dus bijvoorbeeld 19000 euro wilt schenken, dan kunt u dat het beste in één jaar doen en een beroep doen op de vrijstelling. Een andere mogelijkheid is om de schenking te spreiden over ongeveer vijf jaar, omdat de schenkingen dan ieder jaar lager zijn dan 3999 euro. Als u de schenking op deze wijze spreidt, is geen schenkingsrecht verschuldigd.