UrgentieVanuit de Actie Kerkbalans onderstreept men dit jaar de actie met het motto ”Een kerk is van blijvende waarde”. Tegelijkertijd gaat de seculariseringsslag door en verliezen kerken jaarlijks duizenden leden. Alleen al voor de PKN zijn er jaarlijks circa 60.000 mensen die afhaken. Daar zit de urgentie en die is niet alleen financieel van aard. Maar intussen moeten minder mensen wel meer geld opbrengen. Tot nu toe lukt dat ook nog steeds, maar een keer zal er een omslag komen.

Het lijkt niet altijd te boteren tussen kerk en geld. Zo bleek onlangs dat de PKN op landelijk niveau een miljoenenverlies heeft geleden in verband met een mislukt ledenregistratieprogramma Numeri. Erg professioneel kwam dat niet over. Dat u daar boos over bent is begrijpelijk, maar u moet u zich toch niet door dit landelijk geknoei laten afleiden. Het gaat nu om de plaatselijke gemeenten, om uw predikant, de verwarming, het onderhoud van het kerkgebouw. Dat zijn zaken die dichtbij staan, waar u direct bij betrokken bent en eventueel ook rechtstreeks iemand over kan aanschieten.

Wat zou u moeten geven? Wie denkt er dan niet met enige vrees aan de richtlijn van de tienden? Toch is deze richtlijn niet zomaar te vertalen naar uw vrijwillige bijdrage. De tempel waaraan de Israëliet een tiende afdroeg was niet alleen een kerkelijke instantie, maar ook een sociale institutie die mede zorg droeg voor de arme. Wij betalen vandaag echter ook via de belasting al mee aan de voorziening in de sociale noden.

Daarnaast werd de tiende in Israël ook nog gebruikt om deelname aan de grote feesten mee te kunnen bekostigen. De Tilburgse econoom Graafland schat daarom na wat plussen en minnen dat een kerkelijke bijdrage van 2 tot 3 procent van het inkomen heel redelijk is. Voor een modaal kostwinnersgezin zou dit (uitgaande van het netto inkomen) op ongeveer 380 euro per jaar neerkomen. Daarbij zijn dan de collecten meegerekend.

Wat wordt er gegeven? Dat is niet zo inzichtelijk, maar ik heb wat gegevens kunnen achterhalen of schatten. Bij de PKN ligt het bedrag dat binnenkomt op circa 140 euro per lid, waarbij ook de inkomsten uit de collecten en legaten zijn meegenomen. Daarbij moet worden bedacht dat een trouwe kerkbezoeker die niet karig is en met het hele gezin ter kerke gaat al snel tot enkele honderden euro’s per jaar geeft. Voor de rooms-katholieken circuleren lagere cijfers.

Uit liefde

Paulus spreekt in het Nieuwe Testament niet meer over de tienden, maar over het met regelmaat en naar draagkracht iets apart leggen. De persoonlijke situatie moet ook in rekening worden gebracht, evenals de nood van de gemeente. Samenvattend, wie leeft uit dankbaarheid, die geeft uit liefde, naar vermogen en probeert te voorzien in wat nodig is.

De auteur is universitair docent bij Wageningen Universiteit. Reageren aan scribent? Nietbijbroodalleen@refdag.nl.