Obama legt voor de zekerheid ambtseed opnieuw af
WASHINGTON - De Amerikaanse president Barack Obama heeft op zijn eerste werkdag een begin gemaakt met het nakomen van zijn verkiezingsbeloftes. Enkele uren na zijn beëdiging zei hij alle procedures tegen de gedetineerden in het gevangenenkamp Guantanamo Bay op Cuba voor 120 dagen te willen bevriezen.
Die periode geeft zijn regering de tijd om te bepalen hoe het controversiële systeem het beste kan worden ontmanteld. Rechters op de marinebasis, die in 2002 op last van oud-president George W. Bush in gebruik werd genomen, besloten daarop de zaken stil te leggen.Onder meer de zaak tegen de Canadees Omar Khadr, die in Afghanistan een Amerikaanse militair zou hebben vermoord, is stopgezet. Ook het proces tegen de vijf verdachten van de aanslagen van 11 september 2001 is stilgelegd. Vier van hen, onder wie het mogelijke meesterbrein Khaled Sheikh Mohammed, wilden dat hun proces zou worden voortgezet, maar de rechter besloot anders.
Mensenrechtenorganisaties lieten weten blij te zijn met deze „eerste stappen in de juiste richting.” Ook de EU reageerde „heel blij.” Mogelijk lukt het om Guantanamo Bay binnen een jaar te sluiten, meldden bronnen rond Obama. Het is onmogelijk het omstreden detentiecentrum in de Cubaanse baai direct te sluiten, al is het maar omdat terreurverdachten vaak niet terug kunnen naar hun thuisland.
Obama legde de ambtseed woensdag opnieuw af tegenover opperrechter John Roberts, in aanwezigheid van journalisten. Tijdens de eedaflegging, die wereldwijd door miljoenen mensen werd gevolgd, raakte zowel Roberts als Obama in de war en sprak de president de eed niet precies uit zoals die in de grondwet staat.
Het Witte Huis liet weten dat Obama enkel voor de zekerheid nog een keer is ingezworen.
Obama sprak dinsdag op de trappen van het Capitool door toedoen van Roberts het woord getrouw (faithfully) later uit dan de tekst van de eed uit de grondwet voorschrijft.
Roberts verplaatste eerst zelf het woord naar achteren in de zin en zei voor: „ik zal het ambt van president van de Verenigde Staten getrouw uitvoeren”.
Obama haperde even omdat er iets niet leek te kloppen. Roberts herhaalde toen de zin maar onduidelijk. Obama zei vervolgens hetzelfde, inclusief de kleine vergissing. Het had zoals woensdag in het Witte Huis moeten zijn: ’getrouw het ambt van president uitvoeren’.
Obama had verder een drukke eerste werkdag. Volgens de traditie bezocht hij een kerkdienst in de National Cathedral. Daarna belde hij met enkele wereldleiders. Hij sprak onder meer met Palestijnse president Mahmud Abbas en de Israëlische premier Ehud Olmert. Obama beloofde zich actief in te zetten voor een duurzame vrede in het gebied.
Vermoedelijk benoemt hij een dezer dagen een nieuwe gezant voor het Midden-Oosten. Volgens geruchten wordt dat voormalig senator George Mitchell (75), die een rol speelde bij de vredesonderhandelingen in Noord-Ierland.
De nieuwe president sprak later op de dag met zijn economische adviseurs over de financiële crisis die de VS in de ban houdt. Ook kwam hij bijeen met zijn militaire adviseurs om te spreken over de oorlogen in Irak en Afghanistan.
Obama beloofde tijdens zijn campagne de legerleiders snel een nieuwe missie te laten uitvoeren: terugtrekken uit Irak, het land dat vijf jaar geleden onder leiding van Bush werd binnengevallen. Meer dan 140.000 Amerikaanse militairen zijn momenteel in Irak gestationeerd.
Zes van Obama’s ministers zijn ook aan hun eerste werkdag begonnen. De Senaat keurde hun ministerschap kort na de beëdiging van Obama goed. De benoeming van minister van Justitie Eric Holder werd een week uitgesteld. De Republikeinen maakten gebruik van hun recht eenmalig de benoeming zeven dagen te verzetten.
Overigens nam Obama op zijn eerste dag ook een besluit dat hem bij de hogere medewerkers van het Witte Huis niet al te populair zal maken; hij bevroor de salarissen. „Gedurende deze periode van economische nood halen families de broekriem aan. Dat moet Washington ook doen”, aldus Obama.
Witte Huismedewerkers die meer dan 1 ton in dollars verdienen, zijn onder andere de stafchef, de persvoorlichter en de binnenlandse veiligheidsadviseur. Honderdduizend dollar is ruim 77.000 euro.
President Obama verdient 400.000 dollar per jaar. Daarnaast krijgt hij nog eens een onkostenvergoeding van 50.000 en een reiskostenvergoeding van 100.000 dollar. Voor vermaak, waaronder ook het ontvangen van gasten valt, wordt 19.000 dollar per jaar gereserveerd. In totaal komt dat neer op een bedrag van 440.000 euro.