Zegge en schrijve 16.34 uur. Zaterdagmiddag. In Nederland wordt het sein gegeven om de traditionele ramadan, de vastenperiode, te beëindigen. Dit jaar viel het vasten de moslims niet zo zwaar. Veel moeilijker is het als het vasten midden in de zomer valt. „Als we tot een uur of tien 's avonds niet kunnen eten, nou, dat valt niet mee", lacht een moslim.

Het is een komen en gaan bij de Islamitische Universiteit van Europa. De instelling opende in augustus voor het eerst haar deuren voor studenten die zich willen verdiepen in de islamitische traditie. De IUE werd opgericht na een conflict met de Islamitische Universiteit te Rotterdam. „Een eigengereide decaan voerde er een eenmansbewind en de opleiding nodigde vooral docenten van buiten Europa uit", zegt prof. dr. J. H. Meuleman, voorzitter van het stichtingsbestuur van de IUE, tevens docent.

De nu opgerichte universiteit wil Europees zijn. De IUE is voorlopig gevestigd in Schiedam, maar overweegt uitbreiding elders in Europa. In Amsterdam wordt ook lesgegeven. In totaal zijn er ongeveer 140 studenten die een vooropleiding van twee jaar volgen, om daarna over te stappen op een twee jaar durende universitaire opleiding.

Overgegaan
Prof. Meuleman ging tien jaar geleden over tot de islam. „Ik werkte in Algerije en Indonesië en ging veel met moslims om. Ik kom uit een protestantse familie, maar ik ben de islam als een verrijking van dezelfde profetische traditie gaan zien als die van het christendom."

Meuleman vertegenwoordigt een verlichte vorm van de islam. Hij bestrijdt de gedachte dat de islam een statische religie is, bestaande uit vaste rechtsregels. „De meeste moslims leven helemaal niet volgens dit rechtssysteem, maar volgen de gewoontes van hun eigen leefomgeving. Ik zie de islam als een serie ethische principes die steeds opnieuw verdere uitwerking nodig hebben in steeds wisselende omstandigheden. In Nederland moeten we af van een Turkse of een Marokkaanse islam. Hier moet ruimte worden gecreëerd voor een Nederlandse islam. We honoreren diversiteit, maar nooit ten koste van de universele islam."

Juist vanwege dat universele vindt Meuleman het bezwaarlijk om iemand zoals de Saudische terrorist Bin Laden voor een valse moslim uit te maken. „Als iemand zegt dat hij moslim is, dan moet je dat accepteren, hoe vervelend het ook is dat hij zulke akelige dingen doet. Een moslim kan fouten maken, kan de koran verkeerd interpreteren, maar hij blijft een moslim."

Mobiele telefonie
Tijdens het feest van het breken van het vasten zijn veel meisjes aanwezig, met de traditionele hoofddoek. Ze maken echter deel uit van het moderne westerse leven. Onophoudelijk gaan hun mobiele telefoons.

„Ze behoren tot het voorbereidende jaar", zegt prof. Meuleman. „In de eerste twee jaar krijgen ze onder meer verbreding van de kennis van de islam en de Arabische taal. Het Arabisch is belangrijk omdat de belangrijkste bronnen van de islam in deze taal zijn geschreven. Ook krijgen ze, als dat nodig is, Nederlands en Engels."

Aanwezig is ook prof. dr. D. C. Mulder, voormalig voorzitter van de Raad van Kerken in Nederland, nu adviseur van de IUE. Hij heeft de laatste weken veel over de islam moeten uitleggen, zegt hij. „De spanningen tussen de godsdiensten zijn sinds 11 september groter geworden. Ik heb wel de indruk dat we langzamerhand het verkeerde beeld dat iedere moslim een fundamentalist is, weer laten varen. We zijn in Nederland in al die jaren religieus niet dichter bij elkaar gekomen, maar voor ons heeft het prioriteit hoe we samen kunnen werken aan een vreedzame samenleving."

Yassin Hartog, projectleider bij de stichting Islam en Burgerschap en een moslim geworden Nederlander, zegt dat de onrust rond moskeeën in Nederland groter was dan in de rest van Europa. Volgens hem is ook nog steeds onduidelijk waarom de Rotterdamse imam El-Moumni vervolgd wordt. „Er is een misverstand in het spel. El-Moumni heeft in het Arabisch gezegd dat homoseksualiteit een epidemie is. Dat woord betekent iets anders dan ziekte, waarover men in Nederland valt."

Ook prof. Meuleman klaagt over het ongenuanceerde beeld dat Nederland van de moslim heeft. „Het is positief dat sinds 11 september de interesse voor de islam is gegroeid. Negatief blijft echter het feit dat alle moslims over één kam worden geschoren. Gelukkig keert de rust weer terug."

Goede daden
Na de maaltijd ontmoet ik Fikret opnieuw. Hij had bij de maaltijd een gebed gedaan waarbij de naam Allah vele keren klonk. Welke band heeft hij met Allah? „Iedere moslim heeft een band met Allah. Wij bidden vijf keer per dag. Ook bij iedere goede daad heb je contact met Allah; dan krijg je als het ware een goed cijfer. Wanneer je slechte dingen doet, krijg je zelf de rekening gepresenteerd. Dat gebeurt als je sterft."

Alle moslims komen na het sterven op één grote plaats. „Daar wordt gevraagd wat je gedaan hebt op deze wereld. Natuurlijk weet Allah dat wel, maar dat is nu eenmaal de procedure. Als je geen grote zonde gedaan hebt, ga je zeker naar de hemel. Dat geldt voor iedere moslim. Die regels komen van Allah en daarom willen we naar deze regels leven. We accepteren alles wat Allah zegt. Want wat Allah wil, is altijd goed."