Iran vreest slecht 2009 door lage olieprijs
Economen in Iran houden hun hart vast voor 2009. Als de olieprijs laag blijft, worden de economische problemen waarmee het land nu al kampt nog veel erger. Veel Iraniërs vragen zich af wat er met de reserves is gebeurd die de regering tijdens de voorbije vette jaren aanlegde.
Iran is de op drie na grootste olieproducent in de wereld. Maar de regering heeft al het geld dat de olie opbrengt hard nodig. Om de staatshuishouding dit jaar in evenwicht te houden, is een gemiddelde prijs van 90 dollar per vat nodig. De huidige prijzen, die rond de 40 dollar schommelen, maken de beleidsmakers in Teheran dus niet gelukkig.De Iraanse regering wilde de begroting van volgend jaar baseren op een prijs van 50 tot 60 dollar per vat, maar dat lijkt nu te optimistisch. President Mahmud Ahmadinejad heeft al laten weten dat de regering „gedwongen is uit te gaan van 30 tot 35 dollar per vat.” Daardoor dreigt er een groot gat in de begroting. Ahmedinejad moet dus snoeien in de uitgaven, de belastingen optrekken en een einde maken aan de royale brandstofsubsidies waarvan alle Iraniërs de voorbije twintig jaar profiteerden.
Veel economen en andere Iraniërs begrijpen niet wat er met de massale winsten is gebeurd die het land de voorbije vier jaar boekte met de olie-uitvoer. De olieprijzen bleven immers maar stijgen. Sinds 2005 heeft de olie-export het land naar schatting 238 miljard doller opgebracht. Toch is Iran in een pijnlijke economische crisis beland sinds Ahmadinejad in 2005 president werd.
„Onder president Mohammad Khatami (1997-2005) lagen de olieprijzen veel lager, en toch waren de werkloosheid en de inflatie veel geringer”, zegt Bahman Ahmadi Amuee, een prominente journalist. „De werkloosheid neemt toe en de inflatie bedraagt nu 30 procent. Het geld is uitgegeven waar dat niet voorzien was”, vermoedt Amuee. De bedragen die jaarlijks naar het leger, de politie, de geheime dienst en de atoomsector gaan, staan niet vermeld in de begroting.
Amuee heeft ook geen goede kijk op de economische hervormingen die Ahmadinejad heeft aangekondigd. Het geplande schrappen van alle brandstofsubsidies zal de inflatie doen stijgen tot 50 procent, schat hij. Volgens de plannen van president Ahmadinejad zal er in de plaats van de subsidies rechtstreeks geld vloeien naar behoeftige mensen.
De president weigert te luisteren naar kritische economen die zeggen dat hij het land naar de afgrond voert. „Als de economische chaos een jaar blijft aanhouden, zal elke Iraniër meer dan 700 euro verliezen, een vijfde van het nationaal inkomen”, zegt Saeed Leylaz, een econoom die in Teheran woont. Volgens hem dreigt er een sociale crisis die de regering sterk kan verzwakken.
De meeste economen oordelen dat de economische moeilijkheden in de eerste plaats te maken hebben met slecht beleid. Iran worstelt ook met de sancties die de VN-Veiligheidsraad heeft afgekondigd omdat het land doorging met de verrijking van uranium.