PvdA-voorzitter Ploumen heeft dinsdag een integratienota gepresenteerd, getiteld ”Verdeeld verleden, gedeelde toekomst”.In de nota rekent partijvoorzitter Ploumen af met de multiculti-lijn die haar partij jarenlang heeft aangehangen. Tolerantie, allochtonen laten aanmodderen en dan maar hopen dat ze van lieverlee vanzelf integreren, is verleden tijd. „De fout die we nooit meer mogen maken, is het inslikken van kritiek op culturen of religies omwille van de tolerantie”, aldus Ploumen dinsdagmorgen in de Volkskrant.

Allochtonen moeten zich zonder voorbehoud aanpassen aan de Nederlandse samenleving, meent Ploumen. Ze moeten in principe hun oude nationaliteit opgeven. Dat punt ligt gevoelig in de PvdA. PVV-leider Wilders viel de PvdA-staatssecretarissen Aboutaleb en Albayrak herhaaldelijk aan op hun dubbele, respectievelijk Marokkaanse en Turkse nationaliteit. „Loyaliteit heeft voor mij niets met nationaliteit te maken”, licht Ploumen toe, „maar de greep van herkomstlanden (op migranten) moet verdwijnen.”

Integratiebeleid bestaat uit drie lagen, schetst Ploumen in haar nota. Eén: normeren. Vrouwenbesnijdenis bijvoorbeeld is uit den boze, en dus verboden. Twee: confronteren. Autochtonen moeten met moslims in gesprek gaan over hun visie op de scheiding tussen kerk en staat en de gelijkheid van man en vrouw. Drie: tolereren. Hoofddoekjes in de klas en opvallende moskeeën zijn toegestane uitingen van een andere, islamitische cultuur.

De overheid heeft twee taken, aldus de PvdA-integratienota. Allereerst de rechtsstaat bewaken. Daaronder valt een „effectief veiligheidsbeleid” en een „compromisloze verdediging van het vrije debat.” Daarnaast moet de overheid allochtonen verheffen en emanciperen door hun goed onderwijs te bieden en aan het werk te helpen.

Over de vrijheid van meningsuiting valt niet te onderhandelen, stelt Ploumen in de Volkskrant. „Krenken mag, geloof bekritiseren ook.” Daar wordt in de PvdA overigens genuanceerd over gedacht. Burgemeester Wallage (PvdA) van Groningen zei daarover op een PvdA-bijeenkomst eind november: „Wie progressieve moslims een steun in de rug wil geven, helpt hen niet door de islam als zodanig ter discussie te stellen.” En: „Vanuit een politieke beweging behoort wel de vraag gesteld te worden of al die scherpte en polarisatie bijdraagt aan de emancipatie van migranten, waarom het ons naar ik aanneem uiteindelijk te doen is.”

Ploumen neemt afstand van de afspraak in het regeerakkoord dat gewetensbezwaarde trouwambtenaren niet worden verplicht een homohuwelijk te sluiten en dat zij worden beschermd als zich problemen zullen voordoen. „Dat valt niet uit te leggen als je tegen nieuwe Nederlanders beweert dat homo’s en hetero’s gelijk zijn”, aldus de PvdA-voorzitter. De PvdA heeft zich overigens van meet af aan negatief uitgelaten over deze afspraak met ChristenUnie en CDA. Het PvdA-partijbestuur riep gemeentelijke PvdA-bestuurders in februari 2007 op alleen ambtenaren aan te stellen die alle huwelijken sluiten.