Deze pessimistische voorstelling van zaken bij de vredesonderhandelingen is afkomstig van politiek wetenschapper dr. Menachem Klein van de Bar Ilanuniversiteit. De deskundige op het gebied van Israëlisch-Palestijnse relaties onderhoudt contacten met de onderhandelaars en de personen die met hen samenwerken. In 2000 en 2001 was hij als adviseur betrokken bij de vredesbesprekingen. Hij is ook bestuurslid van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem.Eind vorig jaar besloten Israël en de Palestijnen tijdens de internationale conferentie in het Amerikaanse Annapolis op verzoek van de VS de onderhandelingen te versnellen, met het doel binnen een jaar een akkoord te bereiken over een tweestatenoplossing . De teams werden geleid door de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Tzipi Livni, en de Palestijnse oud-premier Ahmed Qurei.

De voorstellen die Israël de afgelopen maanden lanceerde, waren vrijwel identiek aan die het deed tijdens het vredesoverleg in Camp David in 2000 en in 2001 in Taba. „Israël zond wel een ander team. De vroegere onderhandelaars stelden voor de huidige teams met hun kennis bij te staan. Dezen zeiden: „Nee, bedankt. U hebt het geprobeerd en er niets van terechtgebracht. Wij zullen het anders doen.” Ze doen hetzelfde en bereiken hetzelfde. Dat betekent: geen akkoord.”

Beide partijen bleven het oneens over de grenzen tussen Israël en Palestina. Israël presenteerde in april en in augustus een kaart aan de Palestijnen volgens welke het 8 tot 9 procent van de Westelijke Jordaanoever zou annexeren en de veiligheidsbarrière de grens zou vormen. In ruil daarvoor zouden de Palestijnen 5,5 procent van het Israëlische grondgebied krijgen.

De Palestijnen verwierpen dit aanbod en eisten een landruil met de verhouding van een-op-een. De Israëliërs wierpen tegen dat de Palestijnen een corridor tussen de Westoever en de Gazastrook zouden krijgen die over Israëlisch grondgebied loopt. Dat gebied is Israël heel veel waard. De Palestijnen wezen het idee van de hand, omdat deze doorgang in gebied zou liggen dat onder zeggenschap van Israël zou blijven staan.

Een heikel punt is de vluchtelingenkwestie. Premier Ehud Olmert ging er om „humanitaire redenen” mee akkoord om een kleine hoeveelheid Palestijnse vluchtelingen op te nemen. Minister Tzipi Livni (Buitenlandse Zaken) wilde helemaal niets weten van de komst van vluchtelingen, ook niet wegens ”humanitaire redenen” of ”familiehereniging”. „Voor de Palestijnen is dat geen optie”, zegt Klein. „Over de vluchtelingenkwestie werd dit jaar niet serieus onderhandeld.”

Het officiële standpunt van Israël over Jeruzalem was dat er niet over de stad gesproken werd. De Palestijnen vroegen daarop wat Jeruzalem volgens Israël is. Volgens Israël is Jeruzalem datgene wat aan de Israëlische kant van de muur valt.

De Palestijnen stonden erop dat zij volledige soevereiniteit zouden krijgen in de Arabische wijken en op Haram al-Sharif, ook bekend als de Tempelberg. Als het aan hen ligt mogen de Israëliërs de westelijke muur en de Joodse wijk in de Oude Stad van Jeruzalem houden. Tijdens niet-officiële besprekingen echter was Israël bereid zelfbestuur toe te staan in de Arabische wijken en een corridor tussen de Palestijnse staat en de Tempelberg. „Dit idee werd ook besproken in Camp David. Er is niets nieuws bij.”

Israël en de Palestijnen zijn terug bij 2000 en 2001. De omstandigheden zijn echter veranderd. Hamas heeft de macht overgenomen in de Gazastrook en zijn invloed op de Westelijke Jordaanoever is groot. Er wonen nu meer Israëliërs in Joodse nederzettingen op de Westoever en de Israëlische controle in dat gebied is uitgebreid.

De Palestijnse Autoriteit heeft volgens Klein in de praktijk alleen zeggenschap over onderwijs en gezondheid. Israël neemt beslissingen over de economie, over de vraag wie wel of niet naar de andere kant van de veiligheidsbarrière of naar Israël mag en hoeveel tijd het kost om van de ene plek naar de andere te reizen. De Palestijnse Autoriteit is volledig afhankelijk van geld van donorlanden. Klein stelt dat het Palestijnse regime een protectoraat van Israël is geworden.

Palestijnen verwijten Abbas dat zijn strategie van onderhandelingen en het verwerpen van geweld nergens toe heeft geleid. De laatste maanden voeren Palestijnen intensieve discussies over mogelijke alternatieven. Volgens opiniepeilingen is een kwart van de Palestijnen voor een binationale Israëlisch-Palestijnse staat. In zo’n staat lopen Joden de kans om de minderheid te vormen.

De Palestijnen wachten nog af wat de aankomende Amerikaanse president, Barack Obama, gaat doen. „Maar ik vraag me af of Obama op korte termijn zal doen wat zij verwachten. Ze zitten met de politieke verdeeldheid tussen Hamas en Fatah, de geografische scheiding tussen de Westoever en de Gazastrook en met de Israëlische controle in het hele gebied en de Israëlische opdeling van de Palestijnse gebieden. Het zijn enclaves onder bestuur van Israël.”