Ontvoerde Heineken: „Die vieze, natte matras, mensonterend”
Dreigementen via een cassettebandje, een zorgvuldig voorbereide overdracht van miljoenen guldens losgeld, een bevrijdingsactie in een Amsterdamse loods. Drie weken lang hield de ontvoering van biermagnaat Freddy Heineken en diens chauffeur Ab Doderer, zondag precies 25 jaar geleden, Nederland in zijn greep.
„Als uit het niets zag ik twee of drie mannen op mij afkomen”, zo vertelde Heineken in zijn politieverklaring over het begin van de gijzeling. De verklaring van Heineken is te lezen op de website van het KRO-televisieprogramma Reporter, dat diverse uitzendingen aan de geruchtmakende ontvoering uit 1983 wijdde. „Rechts van mij zag ik in een flits een persoon die volgens mij een groot vuurwapen in zijn hand had. Ik werd aan beide armen beetgepakt en kreeg iets hards over mijn hoofd heen gedrukt. Later concludeerde ik dat het een motorhelm geweest moet zijn. De helm sloot zeer strak om mijn hoofd en werd met geweld op mijn hoofd geslagen.”Brein achter de ontvoering was Cor van Hout, die in 2003 werd geliquideerd. Een van zijn handlangers was Willem Holleeder. Die werd vorig jaar veroordeeld tot negen jaar cel voor afpersing van onder anderen vastgoedmagnaat Willem Endstra. In het ontvoeringscomplot zaten verder Jan Boellaard, Martin Erkamps en Frans Meijer. De mannen zouden worden veroordeeld tot jarenlange celstraffen.
Via een anonieme tip komt de politie de ontvoerders op het spoor. In het geheim worden hun gangen nagegaan. Zo wordt vastgelegd dat een van de ontvoerders porties eten bij de chinees haalt, bedoeld voor Heineken en Doderer in gevangenschap.
De ontvoerders weten 35 miljoen gulden losgeld te bedingen. Een politiefunctionaris overhandigt het in zakken gestouwde fortuin bij een viaduct, nadat de man via allerlei langs de weg verstopte briefjes naar de losplaats is gedirigeerd. Pijnlijk is dat de politie, die met een helikopter de politiefunctionaris in de gaten houdt, een tegenvaller moet incasseren. Rond het tijdstip van de overdracht van het losgeld weigert de camera in de helikopter dienst.
Bij een inval in de loods in Amsterdam bevrijdt de politie de gegijzelde mannen. Op aanwijzen van een passant vindt de politie 20 miljoen gulden terug in de bossen bij Zeist. Een deel van het losgeld, enkele miljoenen guldens, is nooit getraceerd.
De spectaculaire ontvoering van Heineken houdt de gemoederen nog altijd bezig. Zo pakte de Spaanse politie op verzoek van justitie in Nederland vorig jaar zomer de 58-jarige Rob G. op. Hij wordt verdacht van het witwassen van het losgeld van de ontvoering van Heineken. Het geld zou tijdens de gevangenschap van de ontvoerders op naam van binnen- en buitenlandse vennootschappen zijn belegd in onder meer twaalf prostitutiepanden in Alkmaar.
De in 2006 doodgeschoten kroegbaas Thomas van der Bijl uit Amsterdam heeft kort voor zijn dood verklaard dat hij op aanwijzing van Cor van Hout en Willem Holleeder ongeveer 6 miljoen gulden in een park in Parijs heeft opgegraven. Hij zou dat vervolgens aan Rob G. hebben gegeven.
Zeker is in ieder geval dat Heineken en zijn chauffeur Doderer in 1983 bijzonder traumatische ervaringen aan het verblijf in hun cel overhielden, waar ze werden vastgehouden met een zware ketting. Doderer kreeg enkele malen een geestelijke inzinking. Er was weinig hygiëne. „Die vieze, natte matras, mensonterend”, verklaarde Heineken. Beide mannen moesten onder meer met een strop om hun hals poseren voor een foto, die de ontvoerders als drukmiddel wilden inzetten.
Heineken vertelde tegen de politie hoe hij in tartende onzekerheid verkeerde over zijn lot. Hij zei op „zeer onaangename wijze” van zijn vrijheid te zijn beroofd. „Ik vind het vreselijk laf. Ik vind het walgelijk.”
Kalender over ontvoering Heineken
Een kalender met 75 foto’s en 300 feitjes over Nederlands beruchtste ontvoering. Sjerp Jaarsma uit Oudemirdum kwam met het initiatief, ter herinnering aan de ontvoering van Freddy Heineken en diens chauffeur.
De Heineken Kidnap Kalender verschijnt in een oplage van 5000 stuks. Enkele foto’s zijn afkomstig uit archieven van de politie en van misdaadverslaggever Peter R. de Vries, die een bestseller schreef over de ontvoering.
De kalender heeft wel wat weg van een boek. Jaarsma: „Misschien kom ik ooit nog eens met een publicatie over de ontvoering.” Over de keuze voor een kalender: „Handig om door te bladeren. Door de foto’s en feitjes is het een leuk naslagwerkje.”
Jaarsma was als jongere gefascineerd door de ontvoering. „Als 15-jarige krantenjongen was ik al geïnteresseerd in alles wat met politie en misdaadverslaggeving te maken had. Tijdens het rondbrengen van de dagbladen spelde ik de artikelen die met de ontvoering van Heineken te maken hadden. Zulk soort nieuws hoorde je alleen vanuit het buitenland, opeens was er ook in Nederland een zaak die overal ter wereld aandacht kreeg.”
Dezer dagen rijdt opnieuw de Heineken Kidnap Tour door Amsterdam. Ook dit evenement komt uit de koker van Jaarsma. Drie volgeboekte dubbeldekkerbussen maken een citytour door Amsterdam. In vogelvlucht gaat de tour langs plaatsen die herinneren aan de ontvoering van Freddy Heineken.