Een van de boegbeelden op de grote vredesdemonstratie van 29 oktober 1983 op het Malieveld was Mient Jan Faber (67), destijds secretaris (1974-2003) van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV). Op dit moment vervult hij als bijzonder hoogleraar een IKV-VU-leerstoel aan de faculteit sociaal-culturele wetenschappen van de VU.Hoe herinnert u zich 29 oktober 1983?
„Het was een verrassende dag. De sfeer was goed. De opkomst lag nog hoger dan de demonstratie van twee jaar eerder in Amsterdam. Daar hadden we 50.000 mensen verwacht, het werden er 400.000. De 550.000 in Den Haag verbaasden daarom iets minder. Toch maakte zó’n massaal protest een geweldige indruk. Een groot succes. Ook het optreden van prinses Irene kreeg internationaal veel aandacht.”

Uiteindelijk leverde de demonstratie niets op. Het CDA, destijds in een cruciale positie, kwam niet in beweging.
„De bedoeling van de demonstratie was natuurlijk om politiek resultaat te boeken. Dat is inderdaad niet gelukt. Daarom voelde de vredesdemonstratie uiteindelijk als een overwinningsnederlaag. We hebben er niets mee gewonnen.”

Wat was de oorzaak?
„Mijn persoonlijke inzet was het CDA via gesprekken aan boord te krijgen. De ene dag zat het IKV bij het CDA aan tafel, de volgende dag wees het Komitee Kruisraketten Nee het CDA af. Daardoor liep de discussie vast.”

U werd destijds bejubeld en verguisd.
„Dat is onderdeel van het proces. Je bent boegbeeld van een organisatie. Op een gegeven moment kunnen mensen niet meer genuanceerd naar je kijken. Je wordt of bejubeld, of verguisd. Terwijl ik niet iemand ben die eenmaal ingenomen standpunten niet wil bijstellen.”

Volgens sommigen was u in dienst van Kremlin en KGB.
„Dat geluid kwam uit bepaalde hoek. Die mensen waren niet wijzer. Iedereen die de ontwikkelingen nauwkeuriger volgde, wist wel beter. In 1981 ben ik uit de DDR gegooid en in 1983 uit Tsjechoslowakije.”

Toch kwamen uw acties het Kremlin buitengewoon goed uit?
„Het Kremlin voelde zich bedrogen! De KGB stuurde in 1982 een delegatie van de Russisch-Orthodoxe Kerk op me af. Na afloop van het gesprek rapporteerden zij: Die vent deugt van geen kant. Ik pleitte voor samenwerking met dissidente organisaties uit het Oostblok.”

Het IKV pleitte voor eenzijdige ontwapening. Niet een beetje naïef?
„Het zou naïef zijn, als het waar was. Wij pleiten echter voor het zetten van een eenzijdige stap in een bewapeningswedloop. Niet elke keer een stap omhoog op de ladder, maar nu eens een keer naar beneden. Om stapsgewijs terug te lopen.”

Vijfentwintig jaar geleden 550.000 demonstranten. Lukt dat ooit nog een keer?
„Misschien in de tijd van de kleinkinderen van mijn kleinkinderen.”