Christiaan Ingelse
Drie Goudse Sint-Janorganisten komen aan bod op de nieuwste cd van Christiaan Ingelse. Henry de Man was zijn voorganger van 1924 tot 1945. Diens voorspel en koraal over Psalm 77 is typerend voor de Hollandse romantiek uit het begin van de vorige eeuw: veel korte frases, elk met een eigen klankkleur, en een vrije benadering van de psalmmelodie, vooral gericht op sfeertekening. Ook de Fantasie en Fuga in c uit 1927 (met een aanzet die verwijst naar Bachs Praeludium in c) is een tamelijk los samenstel van fragmenten. De fuga is wat Ingelse in het boekje noemt „een fraai stukje contrapuntisch vakwerk.”
Zijn Passacaglia en Fuga speelde George Stam in 1933 als proeve voor de Prix d’Excellence. Dat Stam geïnspireerd werd door Rheinberger, Reger en vooral door zijn leermeester Cornelis de Wolf is overduidelijk, maar hij realiseerde een eigen geluid. Ingelse geeft het werk veel vaart.Hoe je als componist met minimale middelen een maximaal effect kunt realiseren, laat Ingelse, Gouds hoofdorganist sinds 1988, horen in zijn zes koraalvoorspelen voor de lijdenstijd. Het zijn verstaanbare maar grondig doordachte meditaties, volledig geleid door de liedteksten en vol symbolische elementen. Meesterlijk!
Een ander Hollands meesterwerk is Sweelincks Ricercar. Na een intiem begin, waar je de orgelwind langs het pijpenhout hoort schuren, ontwikkelt het stuk zich via enkele goedgekozen registerwisselingen tot een stormachtig-virtuoze brok muziek, een toonbeeld van creativiteit en frivoliteit binnen het zeer strenge kader van de muzikale vorm. Technisch en muzikaal soeverein weet Ingelse het levendige tempo van het begin vast te houden. Werken van Van Noordt en Andriessen (onder andere de uitbundige Toccata per organo) completeren het interessante programma.
De opname doet het orgel het meest recht in de vroege muziek; in de romantische werken zou je meer ruimtelijkheid en uitstraling wensen.
N.a.v. ”Christiaan Ingelse bespeelt het Moreau-orgel van de Grote of St.-Janskerk te Gouda - Orgelwerken uit Gouda’s St.-Jan en andere Nederlandse orgelmuziek”; uitg. Gouds Orgelcomité, € 15,-; bestellen: sintjan.com.
Piet van de Wege
