„Het blijven dwazen”, glimlacht oud-politicus Aantjes als hij binnenstiefelt. „Een partij die herdenkt dat ze honderd jaar bestaan zóú kunnen hebben. Hoe verzinnen ze het.”Maar Aantjes was dan ook van de ARP, dit is een bijeenkomst van de CHU, het vriendelijke zusje van de antirevolutionairen. De Christelijk-historische Unie, die bestond tussen 1908 en 1980, was geen club van scherpslijpers en ideologische drammers. De unie was een politieke familie, met haar eigen gewoonten, gebruiken en eigenaardigheden. Of, zoals sommigen zeggen, „een wijze van zijn.”

Woensdagmiddag kwamen zo’n 300 oud-CHU-leden in de oude zaal van de Tweede Kamer bijeen om het familiegevoel nog eens te beleven. Het gezelschap bestaat voornamelijk uit keurige, gemoedelijke heren, ouder dan zeventig. Aan de wand hangen oranje vlaggetjes, ooit een handelsmerk van de monarchistische unie. Op de katheder prijkt een oude verkiezingsposter.

CDA-minister Hirsch Ballin, die een boek over de ”Geschiedenis van de Christelijk-Historische Unie” in ontvangst neemt, kijkt de zaal in. „Is de CHU-jongerenvereniging hier soms bij elkaar?” grapt hij.

Oud-CHU’er en voormalig burgemeester van Den Haag Deetman denkt dat de partij, als ze nog bestond, niet eens zo’n gek figuur had geslagen. Volgens hem zouden de waarden van de CHU in deze tijd van spanningen, onzekerheid en individualisme zelfs verrassend actueel zijn geweest.

Zo had de CHU „de overtuiging dat de overheid een goddelijke roeping had.” Wij vonden het belangrijk dat de regering bestond „uit betrouwbare mensen, die verantwoordelijkheid droegen voor de Allerhoogste.” En ja, zegt Deetman: „De staatkunde was gebaseerd op Gods Woord. Maar de interpretatie van de Bijbel kon verschillen. We namen elkaar niet de maat.”

Het ging de CHU „om heel het volk”, citeert Deetman een woord van de theoloog Hoedemaker. „In de politiek ging het ons om heel de samenleving, om eenieder, ongeacht de religieuze en culturele achtergrond.”

Af en toe praat Deetman in de tegenwoordige tijd. „Het gouvernementele zit de unie in het bloed”, zegt hij. Alsof de CHU nog steeds bestaat, alsof de unie iets te verdedigen heeft. Maar, zo besluit Deetman: „De CHU-waarden staan ook in het CDA-beginselprogramma. We kunnen dus vrolijk voorwaarts.”

De partijvoorzitter van het CDA, Van Heeswijk, benadrukt in zijn toespraak de verbondenheid tussen CHU en CDA. „De C van het CHU en van het CDA is een blijvende inspiratiebron. De C van het CDA zal nooit ter discussie staan.” Hij krijgt de handen op elkaar.

Historicus Voerman, directeur van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, bevestigt het beeld van de CHU als een „bijzondere familie.” Maar vergis u niet, houdt hij zijn gehoor voor. „De CHU werd tijdens haar bestaan nogal eens voor ouderwets versleten. Nu aan het begin van de 21e eeuw het tijdperk van de massapolitiek overduidelijk beëindigd is, is de unie met haar netwerkachtige organisatie, afkeer van discipline en centralisatie, relativeringsvermogen, dualisme en ruimte voor personen langzaam maar zeker verrassend modern geworden.”

Voerman vindt het „nog te vroeg om te zeggen” dat de CHU „het model voor de politieke partij van de toekomst” zal worden. „Maar geheel uitgesloten is het niet.”