Franse Bourbons
Soms levert een bezoek aan een kasteel aardige en wetenswaardige boekjes op. In het Noord-Franse Picardië ligt het schitterende en koninklijke kasteel Chantilly. Het bijbehorende museumwinkeltje biedt een scala aan interessante boeken en aan nagemaakte kroonjuwelen, de laatste tegen redelijke prijzen verkrijgbaar. Twee overzichtelijke boeken over alle koningen van Frankrijk en hun genealogische verbintenissen, opgesteld door de historicus Jean-Charles Volkmann, zijn de moeite waard. In het ene deel gaat Volkmann in op alle ’stammen’ en ’stromingen’ die op de Franse troon hebben gezeten. Ze hebben de meest fantastische bijnamen gehad, namelijk de Stamelaar, de Schone, de Geliefde, de Goede, de Korte, de Kale, de Vrome, de Luie, de Dwaze, de Grote, de Dikke, de Stoutmoedige, de Woelzieke, de Jonge, de Rechtvaardige, de Leeuw, de Lange, de Vader des Volks, de Zonnekoning, de Wijze, de Heilige en de Eenvoudige.
De hele kroniek begon in 481 met de Merovingers in de persoon van Clovis I. In 751 nam hofmeier Pippijn de Korte de macht over, wat resulteerde in het gezag van de Pippinieden, ook wel de Karolingen genoemd. De opkomst van de Pippinieden kon plaatsvinden dankzij het verval van de Merovingers. Belangrijke koningen van de Pippinieden zijn Pippijn van Herstal, Karel Martel en Pippijn de Korte. Uit de Pippinieden kwam uiteindelijk Karel de Grote op de troon (747-814). Hij was koning van Frankrijk van 768 tot 814 en keizer van het Oosten van 800-814. In Karels tijd gebeurde van alles. Zijn figuur is dermate markant dat jaarlijks in Aken de Karel de Grote-prijs wordt uitgereikt. Ook koningin Beatrix heeft deze onderscheiding gekregen. Beroemd uit de periode van Karel de Grote is bijvoorbeeld het Chanson de Roland, het legendarische gedicht dat ontstond toen Karels troepen in de pas van Roncevaux werden aangevallen door een troep Basken.
Hoewel Karel een imponerend vorst was, was zijn stijl van regeren niet hoger van niveau dan dat van de Merovingers. Hij was een rondtrekkend heerser, die geen vaste centrale administratie had. Anderzijds ontstond er wel nieuw intellectueel en creatief elan in de vorm van scholen en in de bouw van kerken. Karel was getrouwd met Désirée, Hildegarde, Fastrade en Liutgarde en hield er nog eens zes concubines op na, hetgeen hem gezamenlijk een aantal van achttien kinderen opleverde.
Zijn zoon Lodewijk de Vrome volgde hem in 814 op. Het einde van de Karolingers kwam met de dodelijke val van Lodewijk V van het paard in 987. Deze Lodewijk had geen erfgenamen en werd opgevolgd door Hugo Capet, wat leidde tot de langdurige dynastie der Capetingers. Met de dood van Karel IV de Schone in 1328 eindigde officieel de regie van de Capetingers, omdat Karel IV geen opvolgers had. De troon ging over op zijn neef Philips VI van Valois. Onder Karel VI kwam het land in een burgeroorlog terecht, tussen de Armagnacs en de Bourguignons. In 1498 stierf Karel VIII zonder mannelijke erfgenaam en ging de kroon over op zijn neef de hertog van Orléans, die vervolgens werd gekroond tot Lodewijk XII.
De tak Valois-Orléans regeerde van 1498 tot 1515. Van 1515 tot 1589 heersten de Valois-Angoulême, want verspringing van tak gebeurde als er geen erfopvolging via de mannelijke lijn was. Dit huis eindigde met de dood van Hendrik III, die geen opvolgers naliet. De beroemde en tegelijkertijd beruchte Hendrik IV (1553-1610) werd vervolgens koning - hij was afkomstig uit het huis Bourbon en was al koning van Navarra. De Bourbons gaven Frankrijk in totaal zeven koningen (van 1589 tot 1792 en van 1814 tot 1830, het intermezzo is de Franse Revolutie met de Bonapartes die zichzelf hadden uitgeroepen tot keizer). Vermeldenswaard is ook nog dat de graaf van Anjou, Philippe de Bourbon (1683-1746), van 1700 tot zijn dood koning van Spanje was en op het Iberisch schiereiland een tak van de Bourbon (Borbón) aan de macht bracht.
Na de Revolutie van 1830 en de abdicatie van Karel X ging de kroon over op de Orléans. Met de Franse tak van de Bourbons overleed in 1883 de graaf van Chambord, kleinzoon van Karel X, maar blijkens de genealogie bleven de Bourbons in diverse andere landen voortleven, al dan niet aan de macht of van adel. Voorbeeld is Philippe van Anjou, die koning van Spanje werd en via wie tot op de dag van vandaag de Spaanse koning Juan Carlos regeert.
Het Huis van Orléans regeert tot op de dag van vandaag in Frankrijk - zij het naast de ’troon’ van de republiek die Frankrijk al lang is. Graaf Henri, voluit Henri Robert Ferdinand Marie Louis-Philippe d’Orléans, was een directe afstammeling van de laatste koning, Louis-Philippe (1830-1848). Hij stierf in juni 1999 op 90-jarige leeftijd in Dreux in Noord-Frankrijk, op de dag dat zijn kleinzoon in het huwelijk trad.
Hoewel alleen verstokte monarchisten nog dromen dat de troon in Frankrijk ooit in ere hersteld wordt, was de graaf een gerespecteerd figuur, die in de loop der jaren door verschillende presidenten geraadpleegd werd. Hij werd niet door alle monarchisten gesteund; de graaf kwam uit het Huis van Orléans, terwijl de rechtse legitimisten de troonaanspraken steunen van het oudere Huis van Bourbon (Borbón) in Spanje. Henri d’Orléans trouwde in 1931 met prinses Isabelle van Orléans. Het huwelijk werd in 1986 ontbonden. Het paar had elf kinderen, van wie de oudste zoon, Henri de France, de troonpretendent is.
