In een verklaring van de Russische vredesstrijdkrachten wordt gezegd dat de EU waarnemers met ingang van vandaag hun werkzaamheden verrichten, „tot aan de zuidgrens van de veiligheidszone, zoals door de partijen is overeengekomen.”De waarnemingsmissie maakt deel uit van een aanvullende versie van de overeenkomst over een staakt het vuren die Rusland en Georgië sloten na de oorlog om de afvallige Georgische regio Zuid Ossetië in augustus. Moskou belooft daarin binnen tien dagen na de aankomst van de EU waarnemers zijn troepen uit het Georgische grondgebied buiten Zuid Ossetië en Abchazië terug te trekken, inclusief de bufferzones die zij daaromheen hebben aangelegd.

In de verklaring van de vredestroepen wordt gesproken over verdere beraadslagingen, maar er wordt niet gezegd of en wanneer de waarnemers toegang krijgen tot de bufferzone zelf.

Rusland wil in de twee gebieden permanent 7600 soldaten stationeren en heeft al gezegd dat de EU waarnemers niet in Zuid Ossetië en Abchazië zelf zullen worden toegelaten.

De buitenlandcoördinator van de EU, Javier Solana, zei op een persconferentie in de Georgische hoofdstad Tbilisi goede hoop te hebben dat Rusland zijn troepen binnen de afgesproken tien dagen uit de zone zal verwijderen.

De EU heeft alle zeilen bijgezet om de waarnemingsmissie op tijd rond te krijgen. Solana is naar Georgië afgereisd om vandaag aanwezig te kunnen zijn bij de stationering van de ongeveer 300 waarnemers. De waarnemers, die een voorlopig mandaat hebben tot eind 2009, worden gestationeerd in vier semipermanente vestigingen, waarvan een in de dicht bij Zuid Ossetië gelegen stad Gori en een in de Zwarte Zeehaven Poti.

Het hoofd van de Raad van Europa, Terry Davis, vindt dat er toezicht moet komen op Rusland en Georgië om te zorgen dat beide hun beloften gestand doen om democratische waarden en mensenrechten hoog te houden. Aanleiding voor het voorstel, dat Davis presenteerde in de parlementaire raad, zijn talloze klachten over etnische zuivering, plunderingen en willekeurige bombardementen door beide landen.

De Raad van Europa moet toezicht houden op de mensenrechten in de 47 aangesloten lidstaten. Davis zei dat Georgische en Russische burgers zo’n 1700 rechtenschendingen hebben gemeld bij het Europees mensenrechtenhof. „Niets doen zou de geloofwaardigheid van deze organisatie ernstig schaden”, zei hij.

Voor strafmaatregelen tegen Rusland of Georgië, beide lid van de Raad van Europa, is op dit moment geen steun te vinden, zei Davis tegenover de parlementaire raad.

De waarnemers werden korte tijd tegengehouden bij een controlepost van Russische militairen, maar mochten doorlopen, aldus ooggetuigen. „Het begin is gladjes verlopen”, aldus een woordvoerster van EU-buitenlandcoördinator Javier Solana. „Ze mochten naar alle plaatsen toe die op hun programma stonden”.

De bufferzone werd ingesteld door de terugtrekkende Russische troepen na de oorlog tussen Georgië en Rusland in augustus. Aanvankelijk zouden de Russen zich terugtrekken tot de demarcatielijnen in Zuid-Ossetië en Abchazië van voor de Georgische aanval op Zuid–Ossetië van 7 augustus. Maar de Russen stelden nog een bufferzone in.

Waarnemers uit 22 EU-landen, onder wie veel Franse agenten, gaan aan de slag in de bufferzone. Onder de onbewapende en in burger geklede waarnemers zijn ook experts op het gebied van mensenrechten en juridische zaken.

De stapsgewijze terugtrekking van Russische troepen uit de bufferzones moet samenvallen met de terugkeer van Georgische politie, om een machtsvacuüm te voorkomen.