Maar zo ongezond als wel wordt verondersteld eten de bewoners niet. Een aantal ervaringsverhalen bij de aanvang van een nieuw collegejaar.

„Het stonk ontzettend”

Michiel Plooij (21) uit Delft studeert werktuigbouwkunde. Hij woont samen met vijf mannelijke huisgenoten in Studenten Sanatorium Sonnenvanck.

Favoriet gerecht: „In Delft is dat pasta met rode saus. Tomatensaus, gehakt, uitje, soms een paprika, wat champignons of brie erdoor en je hebt een mooie basis. Zelf houd ik meer van de witte variant. Zo maak ik vaak een saus met kip, zoiets als crème fraîche, champignons en courgette.”

Makkelijk, goedkoop of gezond: „Ik vind goedkoop het belangrijkst. Alleen als ik haast heb, ga ik voor snel. Daarnaast moet het ook lekker zijn. Ik betaal liever 2,50 euro voor een lekkere maaltijd dan 1,50 euro voor een onsmakelijke.”

Gemiddelde kosten: „We houden overal statistieken van bij. Even nakijken: gemiddeld 2,42 euro per maaltijd.”

„We hebben ooit een halfjaar zonder frituurpan geleefd. Dat is bijzonder in Delft. Omdat ik van koken houd, eten we vrij gevarieerd. Een van onze huisgenoten hebben we op kookcursus gestuurd; hij kon alleen maar naar de patattent rijden.

Vaak eten we pasta of rijst. Gebakken aardappels maak ik ook wel eens. Gekookte nooit. Meestal zit ik met 150 à 200 gram groenten iets onder de aanbevolen norm. Ik leef er al twee jaar op en het gaat nog steeds goed.

Sonnenvanck stond ooit bekend als de ranzigste keuken van Delft. Achter het aanrecht was een gat, daar viel viezigheid in. Het stonk ontzettend, heb ik gehoord. Op een gegeven moment groeide er een tomatenplant uit. Waarschijnlijk is er ooit een pitje in gevallen. De tomaten die eraan groeiden, zijn met smaak opgegeten. De plant werd erg groot en uiteindelijk is-ie weggehaald. Nu hangt-ie gedroogd aan de keukenmuur.

Het ergste wat ikzelf heb meegemaakt is dat de afwas een halve meter hoog stond. Restjes eten bewaren we bewust niet. De ervaring leert dat het anders gaat schimmelen in de koelkast.”

„Vooral lekker eten”

Annalies Noorloos (19) is in juni afgestudeerd aan de School voor Mode in Eindhoven. In haar studententijd woonde ze in een studentenhuis van stichting Iseck met elf huisgenoten.

Favoriet gerecht: „Chicken Tonight Hawai maakte ik heel vaak. Kip erdoor, rijst erbij en een lekker toetje. Ik was meestal van de pakjes. Een ander meisje kookte nogal eens lasagne. En zo’n gerecht met bruine bonen, chili con carne geloof ik, aten we ook best veel.”

Makkelijk, goedkoop of gezond: „We zaten sowieso vast aan een budget. Als het lukte om verse groenten te kopen, vond ik dat wel lekker.”

Gemiddelde kosten: „Maximaal 2 euro per persoon, inclusief toetje. Dat ging makkelijk.”

„In mijn drie studentenjaren heb ik misschien twee keer gekookte aardappels op. Dan gingen we ’s middags met z’n allen schillen. Bakken deden we vaker, dat waren zo twee of drie wokpannen vol. Maar meestal werd het macaroni of rijst. De frietpan ging ook zeker een of twee keer per week aan. Dinsdags at ik met een meisje pizza, de anderen waren dan naar studentenvereniging Ichtus.

Op voedingsadviezen letten we totaal niet. „Als je hier komt wonen, ga je na een paar jaar 20 kilo zwaarder weg”, werd tegen me gezegd. Uiteindelijk zijn het er hoogstens 10 geworden. Aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente kwam ik nooit. Het ging ons vooral om lékker eten. Soms haalden we Sonja Bakker erbij. Maar we vonden altijd snel een smoesje om daar niets mee te doen.

De eerste keer dat ik moest koken, dacht ik: laat ik het gezond doen. Dus ik kocht veel verse groente, sneed ze fijn en gooide ze in een pan, samen met vermicelli. Dat heb ik twintig minuten laten koken. De soep was een prutje geworden. Dat heb ik nog vaak moeten horen.

Nu woon ik even thuis en eet ik weer veel aardappels; dat is wennen. Waar blijft m’n Chicken Tonight, denk ik dan. Waar m’n lasagne?”

Blik ananas als medicijn tegen scheurbuik

Scheurbuik. Die kwaal constateerde een arts in de jaren zeventig bij een Leidse student. Tegenwoordig komen gezondheidsproblemen door verkeerde voeding nauwelijks meer voor, zegt studentenarts A. Godkewitsch uit Wageningen. Overgewicht is wel een probleem. En gemakzucht.

Erg beroerd voelde hij zich. Scheurbuik, zei de dokter, veroorzaakt door vitaminegebrek. Het advies: veel groenten en fruit. De student snelde naar de supermarkt en sloeg twintig blikken ananas in. „Toen hebben zijn vrienden het maar opgegeven om hem nog enige kennis van voedsel bij te brengen”, aldus prof. P. A. Siebesma (54), destijds student Semitische talen en culturen, nu docent aan de Christelijke Hogeschool Ede en de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven.

Het is geen broodjeaapverhaal, verzekert Siebesma, die het verhaal uit betrouwbare bron hoorde. Maar tegenwoordig komen klachten door vitaminetekort eigenlijk niet meer voor. „Eerder hypervitaminosis, dus een overmaat eraan”, zegt Godkewitsch uit Wageningen. „Ook onder studenten hoor ik van vitaminepillen. Terwijl ze beter gezonde voeding kunnen nemen.”

Thuiswonend
Het is zeker niet zo dat studenten zich structureel slecht voeden, stelt Godkewitsch. „Ik zie daar geen tekenen van. Kijk, natuurlijk is elke dag pasta zonder groente niet goed. Maar de meesten zijn te goed bij de tijd om dat te doen. Studenten die zich isoleren, niet goed voor zichzelf zorgen en dáárdoor niet meer goed eten vormen een groter probleem.”

Een onderzoek dat cateraar Albron een kleine twee jaar geleden liet uitvoeren onder 10.000 studenten steunt de uitspraak van de Wageningse arts dat studenten zich lang niet altijd slecht voeden. Uitwonende studenten eten gezonder dan thuiswonende, is een van de opvallendste resultaten. Vrouwen blijken vaker te kiezen voor een gezonde maaltijd dan mannen.

Volgens Mark Kaspersma, coördinator van de workshop gezond koken voor studenten in Leeuwarden, is het klaarmaken van een verantwoorde maaltijd voor veel studenten nog wel een probleem. „Informatie over wat gezond is, is wel te krijgen. Maar studenten moeten leren hoe ze zoiets bereiden.”

Aanleiding voor het starten van de cursus -onder leiding van chef-kok Albert Kooy- was de constatering dat onder studenten steeds meer overgewicht heerst. Onregelmatig eten vormt een van de problemen, aldus de cursuscoördinator. „Rust, reinheid en regelmaat ontbreken vaak. In elk geval regelmaat proberen we terug te brengen. Op gezette tijden eten is beter voor de spijsvertering.”

Tomatenketchup
Ook Godkewitsch onderkent het belang van regelmaat. „Ik sprak zojuist met een student die last heeft van uitstelgedrag. In het gesprek bleek dat hij het ontbijt vaak overslaat en ook verder niet op vaste tijden eet. Dat komt doordat hij veel werkt, hij krijgt geen studiefinanciering meer. Vaak hangt alles met elkaar samen.”

Gemakzucht is misschien wel het grootste probleem van de studentenkeuken. Dat was al zo toen Siebesma studeerde. Nadat hij in de mensa de kakkerlakken over de vloer had zien lopen, leefde hij op macaroni, spaghetti en rijst. „Om de simpele reden dat daarop staat hoe lang het moet koken. Die informatie tref je niet aan op aardappelen. Met wat tomatenketchup in de macaroni heb je toch het idee enige groente binnen te krijgen. Wat boterhamworst erbij, klaar.”

Kaspersma herkent die gemakzuchtige houding. „Studenten moeten gaan inzien dat voor een gezonde maaltijd lang koken helemaal niet nodig is. Na afloop van onze workshops heb ik diverse keren gehoord: Ik had niet verwacht dat het eten zo snel klaar zou zijn.”

Siebesma’s eetpatroon veranderde toen hij in een studentenhuis ging wonen en met verschillende mensen kookte. Herkenbaar, volgens Godkewitsch. Studenten die gezamenlijk de maaltijd nuttigen, krijgen over het algemeen genomen voldoende goede stoffen binnen, stelt hij.

En hoe zit het met de hygiëne in de studentenkeuken? „Natuurlijk kan die veel beter”, zegt de arts. „Maar ik kom niet in aanraking met epidemieën, zo’n vaart loopt het niet. Een vieze kookplek hóórt een beetje bij het studentenleven”, relativeert hij. „Om nou te zeggen dat de gezondheid daardoor gevaar loopt - nee.”

Doe de oven aan!
Vijf slimmigheden om als student gezond, makkelijk en goedkoop te eten. Afkomstig van Mark Kaspersma, coördinator van de workshop gezond koken voor studenten.

*Kook een grote hoeveelheid en vries een deel in. Dat bespaart tijd en geld.

*Gebruik de oven. Die doet het werk wel. En vlees en vis wordt veel minder vet dan bij bereiding in de pan.

*Koop seizoensproducten; die zijn het goedkoopst.

*Een keer een kant-en-klaarmaaltijd of pizza? Geen probleem, maar koop er ook verse groenten bij.

*Eet op gezette tijden, dat is beter voor de spijsvertering.

*Beperk de hoeveelheid vlees tot 80 gram per dag. Goedkoop en gezond.