In 2004, zo ligt in de bedoeling, sluiten zich tien landen aan, voornamelijk uit het vroegere communistische Oostblok. In 2007 volgen Bulgarije en Roemenië. De EU zal zich daarna kenmerken door een enorm verschil in ontwikkeling tussen de leden, bijvoorbeeld op economisch gebied.

In het woensdag gepresenteerde rapport wordt geconstateerd dat iedereen lippendienst bewijst aan het principe dat we niet toemogen naar een Europa van twee snelheden. „Maar de realiteit kan anders zijn. De capaciteiten van sommige nieuwkomers om het integratieproces bij te benen, zijn twijfelachtig”, schrijven de onderzoekers.

Zij voorzien dat er in de praktijk groepen van lidstaten zullen ontstaan die alvast verder gaan dan de rest met gezamenlijke wetgeving en gemeenschappelijk beleid. Het Verdrag van Nice opent trouwens de mogelijkheid daartoe.

De zogeheten Conventie, met ruim honderd afgevaardigden van de nationale regeringen en parlementen en van de EU-instellingen, buigt zich momenteel over voorstellen voor hervormingen binnen de Unie. De Zweden menen dat er „spectaculaire” veranderingen nodig zijn.

Anders zal volgens hen „het grandioze project van de Europese eenwording uitmonden in niet meer dan een soort supervrijhandelszone, die een makkelijk slachtoffer is van mondiale en regionale politieke schokken en van de nukken en grillen van externe economische krachten.”