De onafhankelijke Women of Zimbabwe Arise (WOZA) riep de politici op niet alleen te proberen stabiliteit in het land te scheppen en de dramatische neergang van de economie te keren, maar ook om een oplossing te vinden voor het geweld dat verweven is in de geschiedenis van het land en teruggaat tot de koloniale tijd.WOZA heeft regelmatig te kampen met arrestaties en geweld wanneer de groep vreedzame demonstraties organiseert tegen de autoritaire heerschappij van de Zimbabwaanse president Robert Mugabe en de impact die de economische crisis heeft op de gewone Zimbabwanen.

‘Er wordt maar gepraat en gepraat’, zegt het hoofd van WOZA, Jenni Williams, tijdens een persconferentie in Johannesburg. ‘Maar je hoort niemand over het memorandum dat op 21 juli (door politieke leiders) werd ondertekend en een einde aan het geweld moest maken. In de dagelijkse werkelijkheid worden we nog steeds gearresteerd en nog steeds in elkaar geslagen’.

Williams werd in mei gearresteerd tijdens een vreedzame demonstratie in de Zimbabwaanse hoofdstad Harare. Ze bracht vijf weken door in een vrouwengevangenis die bekend staat om de slechte omstandigheden, voordat ze op borgtocht vrij kon komen. Later deze maand moet ze terechtstaan wegens het verstoren van de openbare orde en het publiceren van verklaringen die schadelijk zijn voor de staat.

Volgens Williams bevindt zich onder de actievoerders die recentelijk zijn gearresteerd een lid van WOZA die in de zeventig is en nog heeft gevochten tegen de blanke overheerser. Andere leden hebben het neerslaan van een opstand in de jaren tachtig in het Matabelegebied door Mugabe overleefd, waarbij duizenden Zimbabwanen – het merendeel van hen afkomstig uit de minderheidsstam Ndebele – om het leven kwamen.

‘Ze zouden in de zon moeten zitten en van hun kleinkinderen genieten, maar daarentegen demonstreren ze in de straten van Zimbabwe’, zei Williams over de oudere WOZA–leden. Het hoofd van de organisatie publiceerde de resultaten van een onderzoek onder tweeduizend leden. Meer dan de helft loopt het risico psychologische stoornissen te onwikkelen vanwege het politieke geweld dat zij hebben ondergaan of gezien.

Door het hele land hebben mensen volgens Williams trauma’s opgelopen. Zimbabwe verkeert in een staat van ’niet–afgekondigde oorlog tussen een regering en haar volk’.

WOZA riep op tot meer onderzoek naar de effecten van politiek geweld, behandelingsprogramma’s en een waarheids– en verzoeningsproces. Deze kwesties zouden aan bod moeten komen in de discussies over een politieke overeenkomst, aldus de organisatie.

Het memorandum dat Mugabe en zijn oppositie in juli ondertekenden opende de weg naar onderhandelingen die erop gericht zijn een coalitie te vormen. De onderhandelingen volgden op twee twijfelachtige presidentiële verkiezingsrondes en een golf van geweld, voornamelijk van de hand van Mugabe’s soldaten, politiemensen en partijmilities.

De Zuid–Afrikaanse president Thabo Mbeki heeft een mediastop uitgevaardigd zolang de gesprekken duren, maar die lijken vast te lopen op de vraag of Mugabe of oppositieleider Morgan Tsvangirai de meeste macht krijgt in een eenheidsregering.

Leiders van Afrikaanse landen in de regio kregen het ook niet voor elkaar tijdens een top in Zuid–Afrika de twee Zimbabwaanse partijen dichter bij elkaar te krijgen. Tsvangirai heeft een reis door zuidelijk Afrika gepland om steun voor zijn zaak te vergaren.

WOZA en andere onafhankelijke groepen in Zimbabwe zijn tegen een overeenkomst die de macht moet verdelen. WOZA wil daarentegen een neutrale partij die toezicht houdt bij het schrijven van een nieuwe grondwet en het plannen van nieuwe verkiezingen.

‘Op het moment vinden we dat Mugabe moet vertrekken’, zegt Williams. ‘Daar moet niet over onderhandeld worden’. Williams probeerde dinsdag echter de nadruk te verleggen van de politiek naar de bevolking.

Vooral de economie beheerst de emoties. Zimbabwe heeft de hoogste inflatie in de wereld. Voedsel en andere basale levensbehoeftes bevinden zich buiten het bereik van velen. ‘Er ligt niets in de winkels. We kunnen nergens voedsel kopen’, liet een WOZA–lid weten. ‘Wanneer we onze gevoelens hierover willen uiten worden we door de politie gearresteerd’.