Lood om oud ijzer
De leden van het CDA hebben in de achterliggende weken via een schriftelijke stemming een nieuwe partijvoorzitter gekozen. Zaterdag, tijdens een congres van de partij in Utrecht, wordt de uitslag bekendgemaakt. Welke kandidaat als eerste uit de stembus zal rollen, maakt eigenlijk niet zo veel uit: er zijn nauwelijks verschillen.
Dat het CDA via een schriftelijke stemming een voorzitter kiest, is nieuw. De partij is druk bezig met vernieuwing; zoals elke zichzelf respecterende partij op dit moment.
Het CDA-partijbestuur stelde een profielschets voor de nieuwe voorzitter vast. De huidige interim-voorzitter, oud-minister en oud-fractievoorzitter B. de Vries, had daarbij -naar verluidt- een stevige vinger in de pap. De nieuwe voorzitter moet samenbindend bezig kunnen zijn, interne conflicten kunnen oplossen, een natuurlijk gezag hebben binnen en buiten de partij en vooral vernieuwingsgezind zijn, zo luidden de belangrijkste eisen.
Een vertrouwenscommissie selecteerde uit een groslijst van 120 namen twee kandidaten. Daaruit hebben de partijleden een keuze kunnen maken. De ene kandidaat heet Marja van Bijsterveldt. Ze is 41 jaar en burgemeester van Schipluiden. Ze is gepokt en gemazeld in de partij. Ze was ooit voorzitter van het CDJA, de jongerenclub van de christen-democraten, ze was voorzitter van het CDA-vrouwenberaad en draaide mee in talloze werkgroepen en commissies.
De andere kandidaat is Jan Krapels. Hij is 50 jaar en woont in Laren. Hij is interim-manager en directeur-eigenaar van een keramiekfabriek waar mensen met een handicap werkzaam zijn. Sinds 1979 is hij lid: eerst van de KVP en daarna van het CDA. Hij deed het een en ander voor de plaatselijke afdeling van de partij, landelijk was hij zelden in beeld.
Met deze omschrijving zijn de belangrijkste verschillen tussen de kandidaten beschreven. Ze zijn van een verschillend geslacht, de dame is op landelijk niveau in de partij actief en de heer alleen plaatselijk. Een ander verschil is dat Van Bijsterveldt fulltime aan de slag wil als partijvoorzitter en Krapels parttime. Hij wil directeur van zijn keramiekfabriek blijven. Het is volgens hem goed om met één been in de maatschappij te staan.
De twee hebben in de achterliggende weken diverse interviews gegeven en zijn tot het overlijden van prins Claus op 6 oktober geregeld samen op pad gegaan. Toen is de campagne stopgezet. Inhoudelijke verschillen van mening waren er tot dat moment nauwelijks, of het moet zijn dat Krapels vooral streeft naar vernieuwing en Van Bijsterveldt ook. Het is voor de partij dus lood om oud ijzer wie vanaf zaterdag de voorzitter zal zijn.
Sommige media suggereerden dat Van Bijsterveldt de linkse kandidaat zou zijn en Krapels de rechtse. Beiden ontkenden dat en hebben geprobeerd uit te leggen dat het CDA geen linker- en rechtervleugel kent. „Links en rechts zegt mij weinig; de christen-democratie trekt haar eigen lijnen”, aldus de burgemeester. Krapels heeft er ook een hekel aan om mensen „in een hokje te stoppen.”
Vanwege de jarenlange ervaring in de partij schatten insiders de kansen van Van Bijsterveldt hoger in dan die van Krapels. Ze is een vrouw en dat vinden velen een voordeel. Bovendien is ze een stuk jonger dan haar tegenkandidaat.
De functie van CDA-partijvoorzitter is aantrekkelijk. Hij of zij is een spilfiguur in de organisatie, spreekt een duchtig woordje mee over de politieke koers van de partij en zit in het centrum van de macht. Met name de eerste voorzitters van het CDA, Steenkamp en Bukman, spreken nog steeds tot de verbeelding.
Hoeveel invloed de voorzitter in het CDA heeft, bleek tijdens het koningsdrama dat zich in de herfst van vorig jaar voltrok. Partijvoorzitter Van Rij zag de toenmalige partijleider, De Hoop Scheffer, niet meer zitten als lijsttrekker en deze kon zijn biezen pakken. Van Rij overspeelde echter zijn hand door onverholen te koketteren met zijn eigen ambities als vooraanstaand politicus. Hij tekende daarmee voorlopig zijn eigen politiek doodvonnis.
Dankzij Balkenende, die overigens door de fractie werd gekozen en niet via de gebruikelijke weg van de partijorganisatie de top bereikte, gaat het met het CDA weer uitstekend. De partij krijgt volgens de laatste peilingen bijna net zo veel zetels als in de hoogtijdagen onder leiding van Lubbers.
De partij is ”in the winning mood”. Dat maakt het voor een partijvoorzitter extra aantrekkelijk. Het is voor een politieke partij altijd gemakkelijk als de kiezers de partij gunstig gezind zijn. Paniek breekt er pas weer uit na een verkiezingsnederlaag.