VN-hof maakt zich op voor lange rit
Binnen enkele dagen na zijn uitlevering aan het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag wordt de Bosnische Serviër Karadzic voor het eerst voorgeleid aan de in zwarte en rode toga’s gehulde rechters.
Tijdens deze zitting zal hem voor het eerst gevraagd worden of hij schuldig of onschuldig is. Als hij weigert die vraag te beantwoorden, betekent dat in juridische zin hetzelfde als ”onschuldig”.In het verleden liet het tribunaal verdachten de start van hun proces in eigen land laten afwachten. De kans dat dit gebeurt bij een belangrijke verdachte als Karadzic lijkt nihil. De overdracht van Karadzic naar Scheveningen wordt volgende week verwacht, maar officieel is dat niet.
Na de eerste voorgeleiding moet het proces zelf echter worden voorbereid. Dit kan maanden vergen. Pas daarna zullen de openbare zittingen beginnen.
Karadzic’ advocaat Sveta Vujacic zinspeelde al op een eerste zet in het juridische steekspel om de voorbereidingen van het proces te vertragen. Hij noemde de wijze waarop zijn cliënt vrijdag in een stadsbus werd gearresteerd in strijd met de wet. Een officiële klacht daartegen, ingediend bij een Servische rechtbank, kan zijn uitlevering eveneens vertragen. Hem zou wel een politiepenning zijn getoond, maar vervolgens zou hij zonder verdere toelichting zijn opgesloten.
De Belgische hoofdaanklager van het tribunaal, Serge Brammertz, zou woensdag juist naar Belgrado reizen om bij de Servische autoriteiten aan te dringen op een spoedige arrestatie van de overgebleven verdachten van het tribunaal. Dat bezoek is uitgesteld, zei woordvoerder Karvan van het tribunaal.
Het Haagse VN-tribunaal staat vanwege de hoge kosten al jaren onder zware druk om zijn werk af te ronden. De aanhouding van Karadzic kan daar mogelijk verandering in brengen.
De eerste begroting van het tribunaal in 1993 bedroeg 276.000 dollar, maar voor de periode 2008-2009 is die opgelopen tot bijna 311 miljoen dollar (196 miljoen euro).
De Veiligheidsraad besloot in 2002 tot afronding van het tribunaal en gelastte dat eind 2008 alle processen in eerste aanleg zouden zijn afgerond en eind 2010 alle beroepszaken. Al gauw werd echter duidelijk dat dit niet zou worden gehaald. Tevens bleven hoge functionarissen van het tribunaal herhalen dat het tribunaal niet kan worden gesloten zonder dat Karadzic en zijn legerleider generaal Ratko Mladic zijn berecht.
Na de overdracht van Karadzic zal het maanden voorbereidingstijd kosten voordat zijn proces begint. Dat proces zal dan met hoger beroep naar verwachting jaren duren. De sluiting van het tribunaal eind 2010 is daardoor onwaarschijnlijker dan ooit.
De lidstaten van de VN zullen dus nog even in de buidel moeten blijven tasten. Een andere route is een regeling met vrijwillige bijdragen, zoals nu al gebeurt met het Speciaal Hof voor Sierra Leone, dat ex-president Charles Taylor van Liberia berecht.