Verhagen is er altijd heel helder in geweest: voor Servië gaat de deur naar een EU-lidmaatschap pas open als het land volledig meewerkt met het Joegoslaviëtribunaal. Concreet houdt die samenwerking in dat het land zijn vier belangrijkste oorlogsmisdadigers aan het gerechtshof uitlevert. Voornaamste van de vier: Oud-generaal Mladic, verantwoordelijk voor de verovering van Srebrenica. Ondanks de aanwezigheid van Nederlandse militairen vermoordden zijn troepen er duizenden moslimmannen.De andere EU-lidstaten -België uitgezonderd- oefenden zware druk uit op Verhagen om zijn eis af te zwakken en in te stemmen met nauwere samenwerking tussen Servië en de EU. Na maanden pressie gaf Verhagen iets toe: Het stabilisatie- en associatieakkoord tussen de Unie en het Balkanland mocht worden ondertekend. Zijn principiële punt hield hij overeind: Servië mag er pas van profiteren als de vier oorlogsmisdadigers achter de tralies zitten.

De opstelling van Verhagen leverde vorige maand het eerste resultaat op. De Bosnisch-Servische oud-politiecommandant Zupljanin, een van de vier gezochte mannen, werd opgepakt. „Dit bewijst dat het nodig is om te blijven aandringen op volledige samenwerking met het Joegoslaviëtribunaal”, zei Verhagen destijds.

De minister kon dinsdag zijn tweede resultaat verwelkomen. Opnieuw is een van de vier oorlogsmisdadigers opgepakt. De Bosnisch-Servische oud-president Karadzic zit nu ook gevangen.

In de EU gingen direct geluiden op om Servië voor die arrestatie te belonen door het afgesloten stabilisatie- en associatieakkoord te bekrachtigen. Een dergelijk pleidooi kwam bijvoorbeeld van EU-buitenlandcoördinator Solana. Ook de Nederlandse Europarlementariër Lagendijk (GroenLinks) sloot zich erbij aan. Andere EU-landen zullen er eveneens voor pleiten.

Samen zullen ze de druk op Verhagen weer opvoeren. Die zal er echter op wijzen dat twee van de vier gezochte oorlogsmisdadigers nog vrij rondlopen. Naast oud-generaal Mladic gaat het om oud-president Hadic van de Kroatische Serviërs.

Verhagen is er vooral op gebrand om Mladic gevangen te krijgen. Op die manier kan de Nederlandse regering iets terugdoen voor de nabestaanden van de mensen die in Srebrenica zijn vermoord.

De minister kan zijn Europese collega’s voorhouden dat een onverzettelijke houding richting Servië kennelijke resultaten heeft opgeleverd. Nog even volhouden en Servië komt vast ook met de andere twee gezochten op de proppen. Pas dan kan immers worden gesproken over volledige samenwerking van Servië met het Joegoslaviëtribunaal, zoals de EU formeel van het land eist.

De praktijk heeft echter al meerdere malen uitgewezen dat mooie formuleringen rekbaar zijn. Verhagens voorganger, Bot, verzuchtte in februari 2007 al dat de EU in deze zaak „geen rechte rug” heeft.

Verhagen kampt weliswaar fysiek gesproken met een zwakke rug, figuurlijk gesproken heeft hij zich in deze kwestie tot op heden onbuigzaam betoond. Na de arrestatie maandag van Karadzic zei de minister dat Nederland „blijft aandringen op de arrestatie van de resterende verdachten.” Het gemeenschappelijke doel moet volgens hem blijven „alle aangeklaagden voor de rechter te brengen.”

De Tweede Kamer is het met hem eens. Die vindt ook dat eerst alle vier de oorlogsmisdadigers gearresteerd moeten zijn voordat Servië mag gaan profiteren van het stabilisatie- en associatieakkoord.

Verhagen weet zich dus geruggensteund door het parlement. Mocht hij desondanks bezwijken onder de druk van zijn Europese collega’s, dan kan de Tweede Kamer altijd nog zelf een stokje steken voor de beloning van Servië. Die moet het gesloten akkoord namelijk nog ratificeren. En die is er, net als de minister, op gebrand om Mladic gevangen te krijgen en het in Srebrenica geschonden Nederlandse blazoen verder op te poetsen.