Ministers van een dertigtal toonaangevende naties proberen in Genève een doorbraak te forceren in het slepende overleg over een vrijere wereldhandel. Mandelson spreekt van een test om te komen tot wat hij noemt „globaal leiderschap.” In een vooruitblik enkele dagen terug in Brussel analyseerde hij: „Voor dit eerste examen moeten we slagen. Als we zakken, betekent dat een slecht voorteken om op een later moment collectief iets te ondernemen, om als internationale gemeenschap globaal leiderschap te tonen bij het oplossen van de overige problemen die zich aandienen, waaronder de klimaatverandering, het energievraagstuk en de voedselcrisis.” De Brit is de aanvoerder van de EU-delegatie.Bijna zeven jaar wordt er al gepraat. In november 2001 klonk in Doha, de hoofdstad van het Arabische emiraat Qatar, het startschot voor een nieuwe ronde van onderhandelingen over verdere liberalisering van het mondiale goederen- en dienstenverkeer. Resultaten bleven tot dusver uit. De huidige marathonvergadering geldt niet als de finale. Maar zij draagt toch het karakter van erop of eronder. Er is op belangrijke punten overeenstemming nodig om, conform de bedoelingen, tegen het eind van 2008 tijdens een afrondende top een alomvattend akkoord te kunnen bereiken.

Directeur-generaal Pascal Lamy van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), waarbij 152 landen als lid staan ingeschreven, heeft zijn huiswerk gedaan. Er liggen gedetailleerde voorstellen op tafel van deze Fransman, die in de vorige Europese Commissie de post bekleedde die nu onder het beheer van Mandelson valt.

In de kern draait het dezer dagen om afspraken in de sfeer van landbouw en industrie. De EU en de VS moeten als grote spelers op agrarisch gebied de steun aan hun boeren verminderen en de heffingen op de invoer van elders verlagen, zodat de ontwikkelingslanden meer mogelijkheden krijgen om hun producten af te zetten. De rijke regio’s verlangen in ruil daarvoor dat in het bijzonder de snel oprukkende economieën als China, India en Brazilië een streep halen door de maatregelen waarmee die hun markten beschermen tegen de toestroom van industriële fabricaten.

Namens de EU onderhandelt de Europese Commissie, in de personen van Peter Mandelson en de Deense Mariann Fischer Boel. Vrijdag kwamen ministers van de 27 lidstaten van de Unie bijeen om het mandaat te bevestigen dat zij hun hebben verleend. Dat ging niet bij allemaal van harte. Er zijn bij dit dossier onderlinge spanningen waarneembaar. De positie van de agrarische bevolking vormt in dit verband een heikel punt.

Fischer Boel analyseerde op een persconferentie: „Ooit waren wij als EU met onze landbouwpolitiek altijd de kwaaie pier. Dat is vandaag de dag niet meer zo. Dankzij de hervormingen in het beleid staan we sterker in onze schoenen.” En voorts: „De WTO-voorstellen zijn verteerbaar voor onze boeren. Maar ze vragen wel offers en we zullen dan ook goed opletten welke prestaties andere partijen daartegenover zetten. Een historisch akkoord zit erin als zij net zo ambitieus zijn wij.”

De EU heeft door de jaren heen de landbouwsubsidies fors teruggedrongen. Een verdere beperking ligt in het verschiet. Zij is ook bereid de importtarieven in deze sector flink in neerwaartse richting aan te passen. Vooral de Fransen, die traditioneel blijk geven van een hang naar protectionisme, en de Ieren hebben het daar moeilijk mee.

President Sarkozy kwam begin deze maand, kort na zijn aantreden als voorzitter van de Unie, stevig in botsing met Mandelson. Hij beschuldigde hem van een uitverkoop van de Europese landbouw. Mandelson zegde in reactie daarop een diner op het Elysée af. „Onterechte kritiek. We hebben ons gehouden aan het mandaat waarover we beschikken”, benadrukte hij recent. Zijn woorden gaven uitdrukking aan veel ergernis.

Terwijl de Nederlandse staatssecretaris Heemskerk (Economische Zaken) eind vorige week in Brussel opmerkte dat hij nog ruimte aanwezig acht voor het doen van concessies, dreigde de Ierse minister van Handel John McGuinness met een veto van zijn land tegen een deal die onvoordelig uitpakt. Hij verklaarde dat de regering in Dublin grote zorg heeft over de WTO-plannen.

Formeel spreekt de EU in Genève met één stem, maar op de achtergrond klinken geluiden die daarbij uit de toon vallen. Dat de gelederen gesloten blijven, is allerminst gegarandeerd.

1kol streamer max 5 regels (u688(„Onterechte kritiek. We hebben ons gehouden aan het mandaat”