„Burger mag zich blijven verdedigen”
Twee medewerkers van een Albert Heijn-filiaal in Amsterdam worden vervolgd omdat ze een dief mishandelden. Kort daarvoor had de 33-jarige overvaller het winkelpersoneel met een mes bedreigd en geld uit de kassa ontvreemd.
„De twee medewerkers mishandelden de dief nog nádat hij zich had overgegeven en zijn mes al had weggegooid”, zegt persofficier mr. D. Kruimel van justitie in Amsterdam.
Het personeel zal erg geschrokken zijn. Je kunt je voorstellen dat bij de achtervolgers de stoppen doorslaan.
Kruimel: „Natuurlijk zullen de achtervolgers hun emoties hebben gehad. Daar hebben wij begrip voor. Dat ze de man met enig geweld hebben aangehouden, is hun goed recht. Dat recht heeft iedere burger. Maar dat ze vervolgens de dief in het Oosterpark bleven mishandelen nadat hij zich had overgegeven, dat gaat te ver.”
Wellicht vertrouwden de medewerkers de inbreker niet op zijn woord. Hij had per slot van rekening het personeel met een mes bedreigd.
„Van argwaan bij de achtervolgers over de overgave van de man is mij in deze zaak niets gebleken.”
Hadden ze de man moeten vragen of hij alstublieft wilde blijven wachten op de politie?
„Nee, voor mijn part waren ze op hem gaan zitten. Wij hebben best oog voor de gespannen situatie. We beseffen ook dat de burger niet evenveel tact hoeft te hebben als de politie.”
Speelt u op deze manier overvallers niet in de kaart? In de trant van: Burgers durven ons toch niet te pakken, want ze lopen kans vervolgd te worden?
„Dat zou jammer zijn. Nogmaals: De burger heeft zeker het recht om inbrekers te pakken. Dan hoeft het er ook niet zo zachtzinnig aan toe te gaan.”
Is er iets mis in dit land als overvallers aangifte gaan doen omdat ze te hard zijn aangepakt?
„De rechter zal deze zaak op z’n merites beoordelen. Wij krijgen veel vaker klachten van dieven die zeggen te hard te zijn aangepakt, maar meestal doen we daar niets mee. Dan blijkt duidelijk dat de klagers een onredelijk verhaal hebben. In dit geval vonden we echter dat de achtervolgers duidelijk te ver zijn gegaan.”
Deze zaak is wat wrang in het licht van de dodelijke mishandeling in Venlo, waar níémand wat deed.
„Ik kan me wel voorstellen dat minister Remkes van Binnenlandse Zaken naar aanleiding van de zaak in Venlo zei dat je mensen die anderen molesteren een flinke schop moet verkopen. Het geweld dat burgers toepassen, moet echter wel proportioneel zijn. Als je bijvoorbeeld een inbreker doodschiet, ga je te ver.”
Prof. dr. B. Smalhout stelde onlangs voor om burgers die criminelen aftuigen juist te belónen.
„Vanuit mijn professie vind ik dat natuurlijk heel verkeerd. Dat is eigen rechter spelen en dat mag niet. Waar leg je dan de grens? Mag je een inbreker een klap geven? Of ook doodslaan? In dit land is justitie ervoor om de straf te bepalen. Dat is zo in de wet vastgelegd.”
Bestaat de kans dat het winkelpersoneel een hogere straf krijgt dan de overvaller?
„Dat zou me zeer verbazen. De twee medewerkers hebben een paar uur vastgezeten en konden weer gaan. De dief zit nog steeds vast.”
Hij krijgt psychologische hulp?
„Daar heeft hij nog niet om gevraagd. Misschien komt hij ook met een eis tot schadevergoeding. Dat recht heeft hij tot op het moment van de zitting.”
Burgers vinden dit de wereld op z’n kop.
„Dat heb ik gisteren inderdaad gemerkt. Wij hebben, zowel via de telefoon als via e-mail, zo’n vijftien reacties van burgers gehad op deze zaak. Dat komt niet vaak voor. We proberen steeds weer uit te leggen dat je een inbreker wel mag pakken, en daar ook enig geweld bij mag gebruiken, maar dat het te ver gaat om iemand toe te takelen als hij zich heeft overgegeven.”
Mogelijk heeft het bedreigde personeel van de winkel intussen een trauma opgelopen.
„Dat zou heel goed kunnen. Dreigen met geweld is een ernstig delict. Winkelpersoneel is daar doorgaans zeer door van slag.”