Een recordaantal voorkeurstemmen had hij binnengehaald met zijn onkreukbare imago en het beloofde goed bestuur. Maar dertien maanden vol crises later is hij premier-af. Hij geldt als een grote flop en het toonbeeld van een slecht bestuurder, zelfs binnen zijn eigen partij.Leterme bleek niet in staat om oplossingen te vinden, om compromissen en akkoorden te smeden. De kabinetsformatie duurde al negen maanden, een record. Hij liet zich daarbij ringeloren door zijn eigen partij. En moest beloven om 15 juli een plan voor een grote staatshervorming op tafel te leggen, iets wat nog niemand ooit was gelukt.

Onder zijn bewind groeiden de Vlaams-Waalse conflicten met de dag. Zo kozen opstandige Brusselse randgemeenten Waalse burgemeesters, tegen de regels in. De Vlamingen besloten in het parlement zelf tot splitsing van het kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde. Waalse burgemeesters dreigen een Vlaamse fietstocht te dwarsbomen. En deelstaat Vlaanderen wil zonder staatshervorming niet meer bijdragen aan de federale staat.

De 47-jarige Leterme leek toch zo geschikt om het verdeelde België te verenigen. Hij is ’Belgischer’ dan de meesten. Zijn vader is Waals, zijn moeder Vlaams, hij werd geboren in het dorpje Wervik precies op de grens tussen Wallonië en Vlaanderen en spreekt met zijn familie nog altijd Frans.

Leterme groeide op in de buurt van Ieper, een gebied getekend door de Eerste Wereldoorlog. Als kind hielp hij tabaksbladeren plukken bij de boeren en begon hij geiten te fokken als hobby. Hij kreeg uit West-Vlaanderen de liefde voor wielrennen en voor trappistenbier mee. Hij woont er nog altijd, met vrouw en drie kinderen.

Maar ergens onderweg ging het mis, te beginnen met zijn opmerking dat veel Franstaligen in België „intellectueel kennelijk niet in staat zijn Nederlands te leren.” Later kwam daar bij dat hij op de nationale feestdag niet wist wat er gevierd werd en op de vraag van een Franstalige journalist naar het Belgische volkslied, de eerste zinnen van het Franse begon te zingen.

Wellicht dat Letermes karakter daar debet aan is. Hij is van het type politicus dat niet van ophouden weet. Achttien uur per dag werken, privéleven verwaarlozen, niet zeuren maar poetsen, of voortdoen, altijd maar voortdoen, zoals ze in Vlaanderen zeggen.

Totdat hij half februari geveld werd door een inwendige bloeding in het maagdarmstelsel. Hij belandde in het ziekenhuis. Negen slopende maanden waren hem aan te zien. In een halfjaar tijd was hij tien jaar ouder geworden, zeiden sommigen. Hij krabbelde op, beloofde het rustiger aan te doen. Maar daar kreeg hij de tijd niet voor. Hij leefde van crisis naar crisis, van vernedering naar vernedering.

Saillant voorbeeld is hoe hij wanhopig probeerde om de president van Congo aan de telefoon te krijgen. Leterme wilde de relaties verbeteren. Maar president Joseph Kabila kwam niet aan de telefoon en lachte om Leterme.

Met de beloofde staatshervorming schoot het ondertussen niet op. De Walen en Vlamingen zaten muurvast in hun overleg. Notabene zijn eigen partij CD&V duldde geen uitstel meer, met de deelstaatverkiezingen over een jaar in aantocht.