Koninklijk Huis

Spaanse Borbóns

Het imperiale Spanje kon alleen via de legitieme dynastieke band met de Franse Bourbons worden voortgezet. De huidige koning van Spanje, Juan Carlos I, komt dan ook voort uit het Huis Bourbon (Borbón in het Spaans). Filips van Anjou (achterachterkleinzoon van Filips IV) beklom de Spaanse troon onder de naam Filips V.

25 October 2002 11:05Gewijzigd op 13 November 2020 23:54
De familie van Filips V, van de schilder Luis Miguel van Loo. - Foto El Prado¶
De familie van Filips V, van de schilder Luis Miguel van Loo. - Foto El Prado¶

Uit de portretten die in de galerij van het Prado-museum in Madrid hangen, blijkt dat de Bourbons een andere dimensie aan het Spaanse hof brachten: Parijse chic en weelde. Maar het ging niet gemakkelijk. Naar verluidt had Filips V (1683-1746) last van ernstige depressies - hoewel dat van zijn gezicht op het grote doek ”La familia de Felipe V” van Van Loo niet valt af te lezen. Zijn zwaar melancholieke inslag wisselde af met periodes van enorme euforie en activiteit.

Filips V trouwde met Maria Louise Gabriela van Savoye. Hun zoon Luis I (1707-1724) beklom de troon omdat zijn vader abdiceerde, maar hij zat er slechts zeven maanden op. Uit dit huwelijk werd ook Ferdinand VI (1713-1759) koning, dertien jaar lang. Uit zijn tweede huwelijk met Isabella van Farnese werd Karel III (1716-1788) geboren, die met Maria Amalia van Saksen trouwde en die ook koning werd. Hij had gedurende dertig jaar de teugels in handen! We zien hier de pruiken verschijnen, door Goya op het doek vastgelegd. Alledrie de zoons van Filips V werden dus koning. De Spaanstalige Karel converseerde in het Frans met zijn Duitstalige Maria Amalia - hun gemeenschappelijke taal.

Karel IV (1748-1819) was als prins van Asturië, zoals de huidige kroonprins ook heet, een zoon van Karel III en Maria Amalia van Saksen. Hij trad in het huwelijk met Maria Louise van Parma. Hij leefde lang. Zijn laatste portretten tonen een weldoorvoede man met een rood gezicht en een witte pruik. De meeste portretten van dit paar zijn van de hand van Goya. Goya schilderde Maria Louise ook op het paard, en als staande gedaante: schitterende doeken, waaruit de dracht van de tijd valt af te lezen. Typisch voor de Spaanse vrouwen was destijds al de mantilla, de omslagdoek, niet zelden van prachtig zwart kant.

Aan het koningschap van Karel IV kwam in 1808 een einde met het verdrag van Aranjuez. De koning zag zich genoodzaakt af te treden ten gunste van zijn zoon Ferdinand VII. Keizer Napoleon benoemde zijn broer Jozef Bonaparte tot koning van Spanje. Deze Jozef I (1768-1844) was niet gewild bij het Spaanse volk en was officieel maar van 1808 tot 1813 koning. Uiteraard leidde een en ander tot de Spaanse onafhankelijkheidsoorlog tegen de Fransen. In 1813 vluchtte Jozef over de Pyreneeën naar Frankrijk terug.

Terwijl de officiële vorsten Karel III en zijn vrouw Maria Louise in Frankrijk verbleven, wenste hun zoon Ferdinand VII zijn ouders niet terug op Spaanse bodem. Na enig zwerven settelde dit paar zich uiteindelijk te Rome, waar ze ook overleden, na een huwelijk van 53 jaar. Ferdinand VII (1784-1833) werd in 1808 tot koning geproclameerd. Hij was op dat moment weduwnaar van zijn eerste vrouw Maria Antonia van Napels. Officieel werd hij koning nadat de Fransen waren verdreven, in 1814, en mede daarom ging hij de geschiedenis in als El Deseado, de gewenste. Ferdinand VII wilde het liefst regeren als absoluut monarch, van liberale fratsen wilde hij niets weten. Met enige verbetenheid moest hij een staatsgreep van de liberalen in 1820 incasseren, waarbij hij na drie jaar weer aan de macht moest worden geholpen vanuit Frankrijk. Al in 1819 stelde Ferdinand II het Prado-museum in gebruik.

Ferdinand VII trouwde -net als zijn voorvader Filips II en net als Willem van Oranje- vier keer, te weten met Maria Antonia van Napels, Maria Isabella van Braganza, Maria Josefa Amalia van Saksen en Maria Cristina de Borbón. Maria Christina werd op 27-jarige leeftijd regentes. Tien jaar lang regeerde zij, totdat haar oudste dochter Isabella II oud genoeg zou zijn om koningin te worden. Het waren de dramatische jaren van het koninkrijk Spanje. Maria Christina hield er spoedig een geliefde op na, van wie zij acht kinderen kreeg, die zij rijkelijk bedeelde met adellijke titels.

Intussen was de oom van erfopvolgster Isabella II -infante don Carlos María Isidro- begonnen te stoken. Als man dacht hij de meeste rechten op de troon te hebben. De strijd van deze ’carlisten’ duurde voort tot en met de ex-echtgenoot van onze prinses Irene.

Isabella II (1830-1904) trouwde met Francisco de Asis de Borbón, uit welk huwelijk Alfonso XII werd geboren. Door een militaire opstand -de Glorieuze Revolutie- moest Isabel in 1868 het land verlaten. In Frankrijk scheidde ze van haar man en droeg zij haar rechten over op zoon Alfonso. Zij stierf uiteindelijk in ballingschap in Parijs. In Madrid probeerde men eerst een niet-Bourbon als koning (Amadeo I, 1845-1890, twee jaar koning). Alfonso XII (1857-1885) werd pas in 1875 koning, tien jaar voor zijn dood. Men noemde hem wel de vredestichter, omdat hij de rebellerende carlisten had weten te temmen.

Alfonso XII trad in het huwelijk met María de las Mercedes van Orléans, en na haar overlijden met Maria Cristina van Habsburg. Uit dit huwelijk werd zes maanden na de dood van de koning Alfonso XIII geboren, die trouwde met Victoria Eugenia van Battenberg. Alfonso XII moest uiteindelijk wijken voor de Tweede Republiek (1931-1936) en voor generaal Franco (overleden in 1975). Hun zoon Juan trouwde met María Mercedes de Borbón - en de huidige koning Juan Carlos I is hun zoon, die trouwde met de Griekse prinses Sofía. Generaal Franco wees Juan Carlos aan als zijn ’troonopvolger’. Juan Carlos wist de overgang van dictatuur naar democratie rimpelloos te begeleiden. Hun kroonprins Felipe zal dus Felipe VI worden. Hij wordt als vrijgezel felbegeerd en is met diverse modellen en actrices gesignaleerd, onder wie de Noorse Eva Sannum en de Amerikaanse Gwyneth Paltrow.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer