Dat verhaal deed vier jaar geleden uitgebreid de ronde, toen de Democratische senator John Kerry verloor van de zittende president, de Republikein George Bush. Senatoren halen het dus wel, want wie er begin november ook wint, het wordt een senator die Bush opvolgt in het Witte Huis. Dat is in ieder geval al één zekerheid, maar daarbij blijft het voorlopig. Want ondanks de uitslag van recente opiniepeilingen, lijkt de einduitslag voorlopig nog erg onzeker.Dat heeft voor een belangrijk deel te maken met de zwakke kanten van beide kandidaten. Barack Obama is een van de jongste presidentskandidaten ooit. Zijn slogan in de voorverkiezingen was ”change” (verandering), met name in de politieke tradities van Washington waar Democraten en Republikeinen volgens hem te weinig samenwerken en waar belangrijke politieke beslissingen te vaak binnenskamers genomen worden in overleg met de alomtegenwoordige lobbyisten.

Economie

„Change is makkelijker gezegd dan gedaan; politiek denken is bij de meeste politici vaak zo verstrengeld met electoraal denken dat velen hun collega’s van de andere partij als vijanden zien in plaats van als politieke opponenten die via hetzelfde electorale proces gekozen zijn als zijzelf”, meent politiek analist William Galston van het Brookings Research Instituut in Washington. Hij benadrukt dat Obama als nieuwkomer in politiek Washington geloofwaardiger is wanneer hij change belooft dan McCain, die daar al tientallen jaren meedraait.

Maar de change die de meeste kiezers van beide kandidaten verwachten is verandering in het huidige economische klimaat. Dat wordt momenteel gekenmerkt door een hypotheek- en kredietcrisis waarvan het eind nog niet in zicht is. Plus stijgende energieprijzen die via de transportsector leiden tot algemeen stijgende kosten van levensonderhoud.

Geen van beide kandidaten boezemt de Amerikanen echt vertrouwen in als economische leidsman. McCain noch Obama haalde tijdens de voorverkiezingen de helft van de stemmen van die Republikeinse of Democratische kiezers die aangaven dat de economie voor hen de grootste zorg was. McCain liet zich tijdens een van de Republikeinse debatten zelfs ontglippen „dat economie niet een van de terreinen is waar ik erg veel van weet.” Waarop hij uiteraard op dat punt werd aangevallen door concurrent Mitt Romney, die nu genoemd wordt als een van McCains mogelijke kandidaten voor het vicepresidentschap.

Irak is als thema wat weggezakt in de verkiezingsdebatten. Zes van de tien Amerikanen is het echter met Obama eens dat de Amerikanen daar moeten vertrekken. McCain staat daarentegen voor honderd procent achter Bush’ Irakbeleid en houdt vol dat in Irak overwinnen belangrijker is dan de troepen naar huis terugroepen. Wat dat overwinnen precies inhoudt blijft onduidelijk, hoewel McCain net als Bush en diens naaste medewerkers steeds vaker wijst op Iran als land dat garen zou spinnen bij een voortijdig vertrek van de Amerikaanse troepen”, aldus Galston.

McCain ziet de kwestie-Irak als een facet van Amerika’s algemene veiligheidsbeleid. Op dit gebied hebben de Amerikanen meer vertrouwen in deze voormalige beroepsmilitair (vlieger) en oud-krijgsgevangene in de Vietnamoorlog dan in de nieuwkomer Obama, ook al sluit die zich aan bij de wens van de meerderheid om de Amerikaanse troepen uit Irak terug te trekken. Net als op het gebied van de economie ook hier dus geen duidelijk beeld van een uitgesproken voorkeur van de kiezers voor een van beide kandidaten.

Zwaktes

„Wat beide kandidaten wel gemeen hebben, zijn hun zwaktes in eigen partij. De conservatieve vleugel van de Republikeinse Partij beschouwt McCain als te liberaal, ook al probeert hij de laatste weken iedereen van het tegendeel te overtuigen. Obama zit met de kiezersblokken waar Hillary Clinton hoog scoorde in de voorverkiezingen: vrouwen en lager opgeleiden. Obama heeft ook moeite om blanke mannen achter zich te krijgen”, aldus Andrew Kohut, directeur van het Pew Research Center in Washington. Volgens hem heeft dit laatste punt weinig met de factor ras te maken, want blanke Democratische presidentskandidaten scoorden in deze groep -blanke mannen- in recente verkiezingen even slecht als Obama.

Zou het daarom voor Obama dan niet verstandig zijn om Clinton te kiezen als zijn ”running mate”, oftewel als zijn vicepresidentskandidaat? „Als je alleen naar Democratische kiezers kijkt, lijkt dat misschien voor de hand te liggen. Maar gezien de reserves die beide presidentskandidaten in eigen partij ontmoeten, zullen zij zich bij de komende verkiezingen sterk richten tot onafhankelijke kiezers. Dat zijn dus de kiezers die niet partijgebonden zijn. Onder deze onafhankelijken heeft volgens ons laatste onderzoek 32 procent een uitgesproken afkeer van Clinton”, aldus Kohut.

Hij wijst erop dat Clinton mogelijk een „solidariserend effect” heeft op Republikeinse kiezers die nu argwanend tegenover McCain staan. „Als Clinton als vice zou meedoen, zouden zij hun argwaan tegen McCain wel eens kunnen overwinnen om te voorkomen dat de Clintons -want met Hillary krijg je Bill er onvermijdelijk ook bij- om te voorkomen dat die weer dichter in de buurt van het Witte Huis zouden komen”, meent Kohut. Voorlopig onzekerheden genoeg dus.

Enig houvast biedt volgens William Galston de laatste opiniepeiling van The Wall Street Journal en NBC-News. Volgens deze poll zou Obama nu winnen met 47 procent tegenover 41 procent voor McCain. Volgens Galston is dat „niet erg overtuigend” in een jaar waarin president Bush en z’n Republikeinse partijgenoten zo diep gezakt zijn in de opiniepeilingen. „Maar dit geeft wel een trend aan, want deze marge van 6 procent is het dubbele van de marge die The Wall Street Journal en NBC-News in april noteerden. Als hij die trend wil doorbreken, heeft John McCain dus nog wel het een en ander te doen”, meent Galston.