Het theater van Puccini en het Marmeren Hotel in Carrara. Dit zijn niet twee beroemde monumenten in Italië, maar twee van de vele voorbeelden die de Italiaanse monumentenzorg ziet als voorbeeld van lelijkheid. Volgens de instelling is het hoogste tijd dat Italianen het andere gezicht van hun land, het tegenbeeld van de toren van Pisa en de dom van Milaan, laten zien. Vandaar haar initiatief om een longlist van ”wangedrochten” te laten opstellen. Elke Italiaan kan meedoen. Op internet kan hij zich registeren en vervolgens aangeven „wat ik zou willen weghalen.”Een aantal bekende personen en instanties heeft al gestemd. Zo wil de Bijzondere Commissaris voor het Afvalprobleem af van de berg huisvuil in Napels, wel geen gebouw, maar het past ook bij de vraagstelling op de site. Een Toscaanse minister verbijt zich steeds als hij bij Carrara, bekend van zijn witte marmer, de autosnelweg afgaat. Bij de afslag staat een -let wel- betonnen karkas van een hotel uit 1990 dat nooit is afgebouwd. Het zou het Marmeren Hotel gaan heten. Een ander heeft niets op met een nieuw theater aan een meer bij Lucca waar componist Puccini heeft gewoond.

Het is ontegenzeggelijk waar dat Italië beschikt over een grote collectie ”monsters”, zoals ze in de volksmond worden genoemd. Vaak zijn zulke bouwsels het gevolg van het matig respecteren van regelgeving. Soms is het nauwelijks voor te stellen dat Italië, een land waar het gevoel voor uiterlijke schoonheid in kunst en architectuur zo sterk ontwikkeld is, zulke enorme lelijkheid kan tolereren.

Beroemde en prachtige dorpjes en stadjes zijn omzoomd met fantasieloze nieuwbouw. Vooral na de Tweede Wereldoorlog is er veel en haastig gebouwd.

Mogelijk het slechtste voorbeeld gaf de Siciliaanse stad Agrigento. Een muur van fantasieloze flatgebouwen staat op een plateau, terwijl aan de voet daarvan de tempels van het antieke Agrigentum liggen. De Siciliaanse stad kwam in het nieuws toen de gemeente enkele jaren geleden toeristen trok met publiciteitsmateriaal over Agrigentum waarbij de nieuwbouw van Agrigento was weggeretoucheerd.

De overheid treedt zelden op. Vandaar dat de Italiaanse Nationale Trust, vergelijkbaar met de vereniging monumentenzorg, afgelopen week met het initiatief van de inventarisatielijst kwam. „Het is niet voldoende toe te kijken, we moeten ons organiseren”, aldus de voorzitter van de vereniging. „Alleen op deze manier kunnen we ons bevrijden van de gewenning aan de lelijkheid.”

Of het aan dit initiatief ligt of niet, feit is dat hét voorbeeld van een naoorlogs wangedrocht er niet meer staat. De sloopkogel maakte korte metten met drie enorme flatgebouwen van veertien verdiepingen die al jaren onafgebouwd de mooie binnenstad van Bari ontsierden. Als het aan monumentenzorg en aan veel Italianen ligt, wordt dat sloopwerk elders vervolgd.