De EU is druk bezig de regelgeving voor landbouwverkeer in de afzonderlijke lidstaten op elkaar af te stemmen. „Het is momenteel vrijheid, maar geen blijheid”, verzucht Fournier. „Landbouwverkeer maakt ongebreideld en ongecontroleerd gebruik van de weg.” De Cumela-medewerker is een autoriteit op dit gebied. Al 24 jaar buigt hij zich over het hardnekkige dossier.

Alle landbouwvoertuigen moeten in 2005 voorzien zijn van een kenteken. Betaling van de bijbehorende motorrijtuigenbelasting geldt voor agrariërs die hun trekker overal voor inzetten. Collega’s die hun tractors uitsluitend voor agrarische doeleinden gebruiken, kunnen vrijstelling krijgen. „Even met een landbouwtractor een vrachtje zand voor de kleuterschool vervoeren, is dus fout. Het gebruik is dan niet uitsluitend agrarisch.”

Brussel telt in de nieuwe opzet van de regels twee soorten tractoren: voertuigen die harder en voertuigen die niet harder dan 40 kilometer per uur rijden. Fabrikanten spelen daar nu al op in door tractoren op de weg te brengen met een maximumsnelheid van 62 kilometer per uur. Deze ’snelle’ tractoren krijgen ruim baan op de snelweg.

Loonwerker Leen Kats uit Numansdorp kijkt verrast. „Op de snelweg? Dan ben ik zo in Rotterdam.” Het loonbedrijf uit de Hoeksche Waard werkt behalve voor agrariërs ook voor diverse gemeenten in de omtrek. Voor gemeentebesturen is Kats actief in plantsoenaanleg, onkruidbestrijding, bomenkap, grondwerk. En mollenbestrijding. „Een collega van me is daar zeer behendig in. Die jongen kruipt nog net niet de gangen in.”

Nederlandse boeren en loonwerkers kiezen onder druk van efficiency- en schaalvergroting steeds vaker voor snelle tractoren met veel pk’s. Fournier: „De realiteit is, dat de loonwerker zich zo snel mogelijk van perceel naar perceel wil verplaatsen. Want in het korte seizoen waarin het werk moet gebeuren, moet hij zo veel mogelijk in het veld zijn en zo min mogelijk op de weg. De omzet wordt immers op het land verdiend.”

De nieuwe maatregelen zijn bedoeld om de veiligheid op de weg te vergroten. „Het is een opknapbeurt van de verkeersveiligheid”, verklaart Fournier. Rondwegen zijn straks opengesteld voor tractoren. „Trekkers hoeven daardoor niet meer door het centrum, over verkeersdrempels en tussen bloembakken door langs de kleuterschool.”

Het verschil in snelheid tussen sommige tractoren (40 kilometer per uur) en auto’s (80 kilometer per uur) wuift Fournier weg. „Tractoren rijden met zwaailicht. En bovendien, hoeveel auto’s rijden er echt 80?” Kats geeft hem gelijk. „Een rondweg telt altijd wel een paar rotondes. Hard rijden kan daar meestal toch niet.”

De situatie op de snelweg, met een verschil in rijsnelheid tussen 62 kilometer per uur en 120 kilometer per uur (of meer), beoordelen de twee verschillend. De Cumela-zegsman ziet geen problemen. „Het zal even wennen zijn. Maar iedereen past zich vrij snel aan de nieuwe omstandigheden aan.” Hij wijst op het vrijgeven van de rijbaan voor bromfietsers. „Hoeveel dodelijke slachtoffers heeft dat gekost? Nul.” Hij wijst op de verlaging van de minimumsnelheid op snelwegen van 70 naar 60 kilometer per uur. „Hoeveel dodelijke slachtoffers? Nul.”

Kats schat de situatie totaal in. „De veiligheid op de snelweg staat op het spel. Als je nu achter op een auto rijdt die 90 kilometer per uur rijdt, wat zeg je dan? Laat staan als je wordt geconfronteerd met een tractor die 62 kilometer per uur op de snelweg rijdt. Op binnenwegen reken je op trekkers. Op een snelweg niet.”

Een andere maatregel om de verkeersveiligheid te verbeteren is de invoering van een echt rijbewijs voor alle tractorbestuurders. Momenteel komen kandidaten voor het trekkerrijbewijs het erf niet af tijdens de lessen en de examens. De aangescherpte regels kennen twee soorten rijbewijzen: een L- en een T-rijbewijs. Het eerste is voor tractoren met hooguit een klein karretje, het tweede is voor het besturen van tractoren met aanhangwagens -„in vol ornaat”- tot 50 ton totaal terreingewicht.

Jongelui kunnen vanaf hun zestiende rijlessen nemen voor hun L-, daarna voor hun T-rijbewijs. Het huidige BE-rijbewijs (auto met aanhanger) geldt als L-rijbewijs, het huidige CE (vrachtwagen met aanhanger) is geldig als T. Maar andersom werkt het niet. L is geen BE en T is geen CE.

Loonwerker Leen is niet gelukkig met de aanpassingen. Van zijn zeven man personeel werken er vijf zonder rijbewijs. „Ik heb een medewerker van 48 jaar. Die man rijdt z’n hele leven al met zware combinaties. Moet die straks opeens nog een vrachtwagenrijbewijs gaan halen?” Fournier stelt hem gerust. „Daar komt een uitsterfregeling voor.”

Ook bij jonge collega’s roept de regeling problemen op. Het halen van een rijbewijs kost al snel een 1500 euro. De vraag is wie voor die kosten moet opdraaien. „Jongelui hebben dat geld gewoon niet.” Kats illustreert de problematiek met een praktijksituatie. „Vanochtend is een jongen van 16 jaar om 8.00 uur naar Papendrecht vertrokken met een waterwagen. Dat is 16 ton aan materieel. De jongen rijdt heel verantwoord. Zo’n jongen kan ik nu overal voor inzetten, dat is straks voorbij.”

Verder moeten alle landbouwvoertuigen -tractoren en getrokken materieel- in 2004 verplicht APK worden gekeurd. „De frequentie zal lager liggen dan bij de APK voor personenauto’s, omdat landbouwvoertuigen doorgaans minder kilometers maken”, verwacht Fournier. Loonwerker Leen ziet een APK best zitten. „De praktijk leert dat je een kapot lampje nog wel eens gemakkelijk even laat zitten”, geeft hij eerlijk toe. „Straks kan dat niet meer. Als er goed toezicht is, wordt het materiaal er alleen maar beter op.”