„Tegenover Rome wees Guido de Brès op het sola Scriptura. Tegenover de wederdopers stelde hij dat de Heilige Geest Zich bindt aan het Woord.” Dat zei dr. P. Korteweg, hersteld hervormd predikant te Melissant, donderdagavond in de Bethelkerk van Lunteren in een kerkhistorische lezing over het leven en werk van Guido de Brès.In Doornik (het huidige Tournay), een overwegend rooms-katholieke stad in België, kunnen bezoekers een rondwandeling maken onder het motto: ”Protestante Doornik”. De wandeling herinnert aan de tijd dat Guido de Brès daar predikant was. Dat was volgens dr. Korteweg een tijd van politieke, economische en kerkelijke onrust. „Maar ook een tijd waarin het de Heere heeft behaagd velen onder de waarheid te brengen.”

Verkondiger
Guido de Brès werd in 1522 geboren in Bergen (in het Frans: Mons), een stadje in de Zuidelijke Nederlanden. Het is nooit duidelijk geworden hoe De Brès is overgegaan tot de hervorming. Wel is bekend dat zijn bekering samenviel met de overtuiging dat hij verkondiger moest zijn, hoewel dat in die tijd gepaard ging met tegenstand en vervolgingen.

„We zouden De Brès graag willen leren kennen in zijn prediking. Preken was zijn liefste werk. Er zijn helaas geen preken van hem overgeleverd. Daardoor blijft een belangrijk deel van De Brès’ werk voor ons onbekend en moet dat noodzakelijkerwijs onderbelicht blijven”, aldus dr. Korteweg, die ook voorzitter is van de Stichting Heruitgave Werken Guido de Brès.

„We kunnen wel kennisnemen van zijn boeken. Zijn eerste boek droeg als titel ”Le Baston de la foy chrestienne”. Deze ”Stok van het christelijk geloof” betreft een klein boekje van 205 bladzijden. De reden voor De Brès om ”Le Baston” te schrijven waren de publicaties van een zekere Nicole Grenier, een rooms-katholieke schrijver, een fel strijder voor de rooms-katholieke kerkleer. Aanhangers van de Reformatie waren in zijn ogen ketters.

Als reactie op de publicaties van Grenier stelde De Brès zíjn boek samen om aan de hervormingsgezinden onderwijs te geven en ze een handreiking te bieden om de strijd aan te binden met de rooms-katholieken.”

Overheid
Volgens dr. Korteweg moest Guido de Brès niets hebben van acties tegen de overheid. „Toen in Doornik bij herhaling een grote groep mensen bij wijze van protest psalmenzingend de straten doortrok, heeft hij zich daarvan afgekeerd. In alle geschriften -met name ook in de Nederlandse Geloofsbelijdenis- blijkt dat hij vooral duidelijk wilde maken dat hij de overheid trouw wilde blijven. Vandaar ook zijn verzet tegen de wederdopers.”

Zijn laatste levensjaar heeft De Brès in Valenciennes doorgebracht, een hervormingsgezinde stad. Twee derde van de inwoners was gereformeerd. In 1566 kwam het in de stad tot een beeldenstorm. Landvoogdes Margaretha van Parma beschuldigde de stad van opstand tegen het gezag. Valenciennes werd belegerd. Toen de stad was gevallen werden de beide predikanten De Brès en De la Grange gevangengenomen.

In de gevangenis schreef Guido de Brès ontroerende afscheidsbrieven aan zijn vrouw en zijn moeder. Daarin geeft hij een rijk getuigenis van zijn onwankelbaar geloof. Tot zijn medegevangen sprak hij over zijn vonnis: „Ik had nooit gedacht dat God mij zulk een eer bereid zou hebben.”

Zijn leven eindigde op de vroege morgen van zaterdag 31 mei 1567 op het schavot op de markt van Valenciennes.