Bij een aantal zwaar verslaafde vaders en moeders worden tweelingen geboren. Vanwege de drankproblemen van de ouders worden de kinderen uit huis geplaatst. Sommigen komen in een gezonde omgeving, anderen in een milieu waar regelmatig wordt gedronken. Toch blijken allen vatbaar te zijn voor verslaving.Frans Koopmans van het centrum voor evangelische hulpverlening De Hoop kent het wetenschappelijk onderzoek naar de ontwikkeling van deze tweelingen. Is de conclusie: bij kinderen van verslaafde ouders komen later in het leven relatief meer alcoholproblemen voor? Koopmans: „Ja, maar erfelijke aanleg betekent niet dat een verslaving zich automatisch ontwikkelt. Van de hele groep raakte slechts een minderheid verslaafd.”

Wetenschappers benaderen verslaving steeds meer als chronische hersenziekte, zegt Koopmans die vandaag het woord voert op de voorjaarsconferentie van de Christian Medical Fellowship Nederland. „Verbeteringen in het hersenonderzoek spelen daarbij een belangrijke rol.” De resultaten van hersenonderzoek kunnen een meerwaarde hebben voor de behandeling, aldus Koopmans. „Een kind dat wordt geboren uit een moeder die zwaar aan de drugs is, raakt al in de baarmoeder verslaafd. Gevolg is dat de hersenen van zo’n kind eerder zijn aangelegd op verslavende middelen. Bij experimenteren met bewustzijnsveranderende middelen is het risico op doorslaan in verslavend gebruik bij hen een stuk groter. Dan krijg je de zogenaamde tweedegeneratieverslaafden.”

Nuchterheid blijft echter geboden, waarschuwt Koopmans. „We moeten verslaafden niet gaan zien als willoze slachtoffers die nu eenmaal de controle over hun hersenen zijn kwijtgeraakt. ’s Winters stromen de behandelcentra vol, in de zomer lopen ze weer leeg. Tot het maken van keuzes is het gros van de verslaafden blijkbaar nog goed in staat.”

Wat betekenen nieuwe wetenschappelijke inzichten voor de therapieën van De Hoop? Koopmans: „Cliënten worden soms geconfronteerd met diepe schuldgevoelens tegenover God over de ravage die ze met hun verslaving aanrichtten. Dat is een aspect van de verslavingsproblematiek die diep ingrijpt in hun bestaan. In het huidige wetenschappelijke onderzoek komt dat niet zo aan bod. Toch vinden we dat je als hulpverlener opspelende gevoelens van schuld en schaamte niet moet wegdrukken. Als cliënten ervoor openstaan en ermee instemmen, reiken we ze graag vanuit de Bijbel aan hoe een ex-verslaafde weer kan beantwoorden aan het scheppingsdoel.”

Nog een voorbeeld: het gebeurt dat mensen niet loskomen van hun oude leven, welke goed onderbouwde benadering De Hoop ook hanteert. „Nadat je alles hebt geprobeerd komt soms naar boven dat sommige verslaafden zich via bijvoorbeeld houseparty’s, glaasje draaien en andere vormen van occultisme bewust hebben opengesteld voor invloeden van de satan. Mensen voorhouden dat ze daarvan vrij kunnen komen, is bij een christelijke aanpak van verslavingsproblematiek dan ook essentieel. In een seculiere benadering kom je daar niet aan toe.”

Komend najaar opent De Hoop ”De Kajuit”; een kliniek voor verslaafde jongeren tot maximaal 23 jaar. „Nee”, zegt Koopmans desgevraagd, „onder de aangemelde bewoners bevinden zich nog geen bezoekers van drankketen. Maar ook wij vinden het zorgelijk dat de leeftijd waarop deze jongeren aan alcohol beginnen daalt en dat de gemiddelde consumptie per jongere stijgt.”

Stel dat van twee jongens die drankketen bezoeken de een zich ontwikkelt tot alcoholist, terwijl de ander zich gaat concentreren op zijn studie en relaties. Heeft Koopmans daar ook een verklaring voor? „Dat heeft er hoe dan ook mee te maken dat voor de eerste drank mede de manier is geworden om problemen te ontvluchten. Verslaving blijft een vorm van vluchtgedrag.”

Op voorlichtingsavonden die hij gaf in kerkelijke kringen verbaasde het Koopmans hoe weinig idee sommige ouders hebben van wat alcohol is en wat het doet. „Alcohol drinken hoort erbij; het is een ingesleten gewoonte, die je er niet zomaar uit praat. Al komen er na een lezing ook mensen naar je toe die dramatische voorbeelden kennen uit hun omgeving en zeggen: U hebt gelijk.”