Die conclusie valt af te leiden uit het kort commentaar ”De ChristenUnie en het Verdrag van Lissabon”, een dinsdagmorgen gepresenteerde uitgave van het wetenschappelijk instituut (WI) van de ChristenUnie.De verschillen tussen de verworpen grondwet (waar de ChristenUnie tegen was) en het verdrag (waar de partij voor is) „betreffen vooral de vorm. Beide verdragen zijn inhoudelijk nagenoeg gelijk.” Wel gaat er van het nieuwe verdrag een minder statelijke en grondwettelijke suggestie uit omdat de Europese vlag en het volkslied er bijvoorbeeld uit zijn geschrapt.

De EU heeft echter „wel degelijk statelijke trekken”, stelt het kort commentaar. „Het Verdrag van Lissabon versterkt het overheidskarakter van de Europese instellingen. In werkelijkheid doet het nieuwe verdrag vergeleken met de huidige situatie de statelijkheid van de EU dus verder toenemen.” De Unie krijgt namelijk meer bevoegdheden, lidstaten geven vetorechten op en besluiten vaker via gekwalificeerde meerderheid. Met de afschaffing van de pijlerstructuur wordt verder „wel degelijk een cruciale stap gezet” in de richting van verdere Europese integratie.

Mede dankzij de CU lijkt het nieuwe verdrag niet meer op een grondwet en krijgen nationale parlementen meer macht in Europa. Aan de belangrijkste bezwaren van de partij tegen de EU-grondwet is „formeel” dus wel tegemoetgekomen, schrijft het WI, maar of de wijzigingen in de praktijk echt iets voorstellen, „moet nog worden afgewacht.”

Staatssecretaris Timmermans van Europese Zaken zei vanmorgen bij de presentatie dat er „geen sprake van is” dat de EU met het nieuwe verdrag verstatelijkt in de zin dat het steeds meer op een apart land gaat lijken. De EU verstatelijkt wel in die zin dat de Unie steeds meer een overheid wordt.

Timmermans zei verder dat het nieuwe EU‑verdrag nog meer aan de bezwaren van de ChristenUnie tegen de EU‑grondwet toekomt dan het WI in het commentaar al schrijft. „Nu is nog duidelijker afgebakend wat de bevoegdheden van de Unie zijn. En Nederland behoudt volledig zeggenschap over bijvoorbeeld woningbouwcorporaties en pensioenfondsen.”

Dat het nieuwe verdrag sterk lijkt op de verworpen grondwet, erkende ChristenUnie‑Kamerlid Wiegman vanmorgen ook. Ze deelt echter niet het „wat negatieve” oordeel dat het WI uiteindelijk velt over het Verdrag van Lissabon. „Wij staan er, met de nodige kanttekeningen, positief tegenover.” Wel stelde ze dat het nieuwe verdrag op het gebied van transparantie „suboptimaal” is.

Auteur S. Luitwieler van het ChristenUniecommentaar zei in reactie dat „de Tweede Kamerfractie meer waarde hecht aan de vormverschillen tussen beide verdragen dan het WI.”