De Israëlische autoriteiten zijn bang dat radicale Palestijnen aanslagen willen plegen tijdens dodenherdenking woensdag en de 60e viering donderdag van de onafhankelijkheid. Alleen om humanitaire redenen, zoals ziekenhuisbezoek, mogen Palestijnen de komende dagen de grens nog over.Israël sluit grensovergangen met de Palestijnse gebieden vaker tijdens nationale feestdagen. Vrijdag gebeurde dat nog in verband met de herdenking van de Holocaust.

De Israëlische premier Olmert heeft maandag gezegd dat zijn regering bereid is „tastbare” verandering door te voeren op de Westoever. Hij zei tegen de Palestijnse president Abbas dat hij ten aanzien van de vredesonderhandelingen de daad bij het woord wil voegen.

De twee leiders voerden in Jeruzalem een gesprek van twee uur, een dag na het bezoek van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Rice.

De Amerikaanse drong bij Israël aan op veranderingen op de Westoever die de leefomstandigheden van de Palestijnen verbeteren en uitte tevens kritiek op de Israëlische militaire wachtposten en nederzettingen op de Westoever.

Met de gesprekken tussen Israël en de Palestijnen, die op een conferentie in de VS in november zijn begonnen, is geen concrete vooruitgang geboekt. Het enige lichtpuntje dat medewerkers aan beide zijden zien is dat de gesprekken over de kernproblemen gaan: de grenzen tussen Israël en een toekomstige Palestijnse staat, het lot van miljoenen Palestijnse vluchtelingen en de status van de stad Jeruzalem.

Tijdens haar bezoek herhaalde Rice nog eens het doel van de VS om voor het einde van het jaar een vredesovereenkomst te bereiken. Kort na haar vertrek maandagochtend uitte een Palestijnse regeringsmedewerker scherpe kritiek op de regering van de Amerikaanse president Bush. De VS moeten hun inspanningen intensiveren en druk uitoefenen op Israël om de beloftes na te komen in plaats van aanhoudend bezoeken af te leggen en verklaringen de wereld in te sturen. „De nederzettingen worden gehandhaafd, de aanvallen gaan door en de Israëliërs nemen het niet serieus genoeg”, aldus de medewerker, Nabil Abu Rdeneh.

Een ander gevoelig punt in Israël werd niet door Rice aangeroerd: het vijfde corruptieonderzoek naar Olmert in twee jaar. De dag voordat Rice aankwam, werd Olmert nog gehoord door de politie. „We blijven samenwerken met de Israëlische regering”, zei Rice op de terugweg naar Washington.

De Israëlische president Shimon Peres heeft maandag de Iraanse nucleaire dreiging vergeleken met het Hitlerregime. De 84-jarige president, die ter gelegenheid van de aanstaande herdenking de pers ontving, weidde uit over een groot aantal onderwerpen.

Wat Iran aangaat noemde hij een combinatie van fanatiek leiderschap en atoomdreiging een „nachtmerrie voor de wereld.” Peres wees er op dat de huidige situatie in potentie gevaarlijker is dan die in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw. „Hitler had geen atoombom”, zei de president.

Peres zei tevens dat het aangaan van een dialoog met Hamas ongeveer hetzelfde is als het praten tegen een muur. Hij wilde tegelijkertijd niet uitsluiten dat voor het einde van het lopende jaar het verklaarde doel van vrede met de Palestijnen kan worden bereikt. Hij noemde het in dit verband van groot belang dat de Palestijnse bevolking ervan wordt overtuigd dat vrede een einde kan maken aan haar ontberingen.

Hij zei verder dat het zijn verjaardagswens voor Israël is dat het land een toonaangevende rol zal spelen op wetenschappelijk gebied. „Ik zou willen dat het (Israël, red.) even oud kan zijn als de Tien Geboden en even nieuw als nanotechnologie.”

Peres sprak tevens over de VN-resolutie die leidde tot het ontstaan van de Israëlische staat, zijn plannen voor een netwerk van elektrische auto’s en over de zeven oorlogen die Israël voerde.

Peres organiseert deze maand een driedaagse conferentie waarin Joodse bijdragen aan de mensheid centraal zullen staan. In een verwijzing naar Jezus, Einstein en Marx wees hij erop dat Joden „een uitzonderlijk groot stempel op de geschiedenis van de wereld hebben gedrukt.” Onder de honderden personen die naar verwachting de conferentie zullen bijwonen zijn George Bush, Tony Blair en Michail Gorbatsjov.