„Onzichtbaarheid speelt embryo parten”
Burgers laten hun waardeoordeel over embryo’s afhangen van subjectieve verwachtingen. Naarmate de verwachtingen over een wetenschappelijke doorbraak al dan niet terecht worden opgeschroefd, stellen zij hun morele visie bij.
Dat stelde hoogleraar medische ethiek dr. ir. H. Jochemsen donderdag tijdens een bijeenkomst waar het Rathenau Instituut het rapport ”Burgerperspectieven op embryo-onderzoek” presenteerde. Daaruit blijkt dat een meerderheid van de bevolking het huidige verbod op het kweken van embryo’s steunt. Dat standpunt kan echter omslaan naarmate burgers meer te horen krijgen over de wetenschappelijke motieven om embryo’s te kweken en het mogelijke nut ervan.Wetenschappers betogen dat onderzoek met gekweekte embryo’s kan resulteren in therapieën tegen ernstige ziekten. „Maar bij het peilen van draagvlak moeten we de bevolking wel eerlijk informeren over de mogelijkheden en risico’s”, aldus Jochemsen.
Hij vroeg zich af waarom de onderzoekers in de enquête verzwijgen dat embryonale stamcellen bij therapeutisch gebruik kunnen overgaan in kankerachtige cellen. „Evenmin wordt gezegd dat onderzoek met volwassen stamcellen al tot vele succesvolle behandeltherapieën heeft geleid, in tegenstelling tot embryonaal stamcelonderzoek, waar nog geen patiënt baat bij heeft gehad.”
Standpunten over embryo’s zijn gemakkelijk bij te stellen, „omdat we praten over iets wat we niet zien”, aldus Jochemsen. Hij riep politici op de standpunten en waardeoordelen van de bevolking niet te snel tot maatstaf te maken van hun beleid.
Volgens de Maastrichtse hoogleraar biomedische ethiek dr. G. de Wert is de steun van de bevolking voor het kweken van embryo’s mogelijk nog veel groter dan uit het onderzoek blijkt. „Deze enquête wekt de indruk dat wetenschappers embryo’s alleen interessant vinden voor het verkrijgen van stamcellen. Onderbelicht blijft de wens om ivf-technieken te verbeteren voor bijvoorbeeld paren met een kans op een levensbedreigende erfelijke aandoening.”
CDA-Tweede Kamerlid Ormel vergeleek het rapport met een thermometer. „Dat politici de mening van de bevolking peilen, is nuttig. Wel hebben zij een eigen verantwoordelijkheid. Voor het CDA is een embryo beschermwaardig, menselijk leven, wat niet betekent dat aan de embryowet geen letter mag worden veranderd. Het CDA is niet tegen echoscopisch, niet-invasief onderzoek dat voor embryo’s niet beschadigend is”, aldus Ormel.
PvdA-Kamerlid Gill’ard verdedigde het kabinetsbesluit om het verbod op het kweken van embryo’s te verlengen. „Je moet goed weten op basis waarvan je zo’n verbod wilt opheffen. Ook met stamcellen uit navelstrengbloed en volwassen stamcellen is al veel mogelijk.” Gill’ard onderstreepte het belang van zorgvuldig, wetenschappelijk onderzoek. „We moeten het verbod niet handhaven op basis van religieuze geschriften. Evenmin moeten we het opheffen op basis van schrijnende gevallen”, aldus het PvdA-Kamerlid.
Volgens staatssecretaris Bussemaker (PvdA) volgt uit het kabinetsbeleid geen permanent verbod op het kweken van embryo’s. „Onder invloed van wetenschappelijke doorbraken en maatschappelijke ontwikkelingen kan de wet worden aangepast.”