De grootste vis die de NAVO binnenhaalde, is de Russische president Poetin. De relatie tussen het westerse bondgenootschap en Moskou is „moeilijk”, zo wordt openlijk toegegeven op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel.Rusland was in 2004 al tegen de toetreding van zeven Oost-Europese landen tot het bondgenootschap. De voormalige vijand van het Warschaupact pakte zomaar een aantal voormalige communistische landen in en rukte op tot aan de grenzen van Rusland zelf.

De NAVO zal volgende week beslissen of de voormalige Sovjetlanden Oekraïne en Georgië kandidaat-lid mogen worden. De regeringen van beide landen hebben hiervoor een formeel verzoek gedaan. Maar Moskou is mordicus tegen. Blijkens een interview met de gekozen president Medvedev in de Financial Times van deze week voelt Rusland zich nog steeds niet plezierig met „een militair blok waartoe het niet behoort, aan zijn grenzen.” Het zou zelfs de „Europese veiligheid” in gevaar kunnen brengen.

Een andere harde noot tussen Moskou en de NAVO is natuurlijk het Amerikaanse raketschild in Oost-Europa. Maar de regering in Washington schijnt vastbesloten te zijn de spanning hierover zo veel mogelijk weg te nemen.

Stroomlijnen
Het belangrijkste onderwerp op de agenda van de NAVO-top volgende week is echter steevast Afghanistan. Het bondgenootschap heeft inmiddels bijna 50.000 manschappen in het land. Dit aantal groeit nog steeds. De Franse president Sarkozy bevestigde deze week geruchten dat Parijs ook extra troepen wil sturen. Hoeveel dit er zijn, vertelt hij pas in Boekarest. De media spreken over 1000.

Het aantal NAVO-militairen in Afghanistan groeit dus. Maar toch is het bondgenootschap vastbesloten de top te gebruiken om zijn rol in het Aziatische land in meerdere opzichten te stroomlijnen.

In de eerste plaats gaat de NAVO zich meer beperken tot veiligheid. Toen enkele jaren geleden de eerste provinciale reconstructieteams (PRT’s) in het leven werden geroepen, was de gedachte dat deze militair en civiel werk zouden combineren. En zo stonden dan de militairen in hun uniform scholen te bouwen en putten te slaan.

Het bondgenootschap wil dit werk -dat je beter in een blauwe dan een groene overall kunt doen- overlaten aan bijvoorbeeld de Verenigde Naties, hulporganisaties en bedrijven. Wel moeten alle partijen hun bezigheden onderling afstemmen.

Om deze ”gezamenlijke benadering” met andere organisaties vorm te geven, schuiven sinds de ministerstop in het Nederlandse Noordwijk vorig jaar oktober steevast vertegenwoordigers van de Europese Unie, de VN en de Wereldbank aan bij de NAVO-vertegenwoordigers.

Al deze organisaties sturen dus hun bekendste gezichten naar Boekarest. De aanwezigheid van mensen als VN-chef Ban Ki Moon en EU-topmannen Barroso én Solana verklaart dus de omvang van de NAVO-top. Verder komt dit door de premiers van niet-NAVO-lidstaten die in Afghanistan actief zijn, zoals Australië, Japan en Zuid-Korea.

De NAVO-lidstaten verwachten veel van de gezamenlijke benadering in Afghanistan. Tegelijk is het een bittere noodzaak voor het bondgenootschap. De militairen hebben hun handen vol aan de veiligheid. De strijd tegen corruptie en slecht bestuur kunnen ze er niet bij hebben. Bovendien zijn anderen daar beter in. Kritische waarnemers zeggen dat deze verbreding ook een truc van de NAVO is om al bij voorbaat te voorkomen dat zij alleen de schuld krijgt van een mogelijk falen van Afghanistan.

De NAVO wil zich ook op een andere manier stroomlijnen. Het bondgenootschap publiceert volgende week een ”politiek-militair document”, dat beschrijft wat zijn taak in Afghanistan is. Ook hiervan wordt veel verwacht.

Momenteel onderhandelen diplomaten over de tekst. Het eerste besluit dat de ambtenaren namen, was dat het stuk „niet langer dan zeven bladzijden” mocht worden. „Anders lezen de regeringsleiders het niet”, aldus een bron in het NAVO-hoofdkwartier. De openbare versie is nog verder geconcentreerd; die mag maximaal twee kantjes beslaan.

Deze beoogde zelfbeperking heeft trouwens ook iets tegenstrijdigs. Enerzijds zegt de NAVO alleen militaire taken te willen doen. Maar anderzijds wil secretaris-generaal De Hoop Scheffer wel de man zijn die deze internationale samenwerking op touw zet. Als de top in Boekarest een succes wordt, krijgt hij een extra ster op zijn diplomatieke schouder en niet Ban, Bush of Balkenende.

Trein
De 26 regeringsleiders zullen nog een harde dobber hebben aan de beslissing over de toetreding van Kroatië, Albanië en Macedonië. Volgens NAVO-rapportages is het zonneklaar dat de drie Balkanlanden aan de criteria voldoen. Deze eisen betreffen vooral de capaciteiten van het leger en de verhouding tussen de krijgsmacht en de politiek. Maar of de landen worden toegelaten, is niet een kwestie van afvinken, maar van politieke wil.

Het conflict tussen Griekenland en Macedonië maakt het niet gemakkelijker. De Grieken vinden dat hun noorderburen de naam Macedonië niet mogen voeren. Volgens hen moet dit Fyrom (Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië) zijn. Omdat de NAVO alleen gezamenlijke besluiten neemt, kan Athene de toetreding van Macedonië tegenhouden. Toen deze dreiging twee weken geleden reëel werd, kwam er overhaast een diplomatieke trein in beweging die zijn bestemming nog niet heeft bereikt. De bedoeling is dat Macedonië belooft dat het zijn grondwettelijke naam aanpast in een variant die voor alle partijen aanvaardbaar is. De komende dagen kunnen daarin doorslaggevend zijn.

Voor het NAVO-personeel kan dit trouwens heel praktische gevolgen hebben. Turkije vindt dat Macedonië gewoon Macedonië moet heten, in plaats van ”Former Yugoslav Republic of Macedonia”. Elke keer als in het NAVO-hoofdkwartier het woord Macedonië op papier komt, moet daar prompt een voetnoot bij: „Turkije erkent de Republiek Macedonië onder zijn grondwettelijke naam.” Turkse diplomaten in Brussel leren op hun eerste werkdag alle documenten hierop te controleren. Als Macedonië ermee instemt zijn naam te veranderen, hoeven de Grieken deze pesterij per voetnoot niet langer te ondergaan.

Vechtjas
Anders dan bij sommige topontmoetingen staat de uitkomst van Boekarest nog allerminst vast. Veel hangt af van mensen en humeuren. Voor president Poetin is het zijn (voorlopige) afscheid van het internationale forum. „Wil hij weg als staatsman of als vechtjas”, zo vroeg de Nederlandse ambassadeur bij de NAVO, Herman Schaper, zich vorige week af. We moeten het afwachten.

Ook voor de Amerikaanse president Bush is het zijn laatste NAVO-top. Zijn vier eerdere grote NAVO-toppen (Praag in 2002, Istanbul in 2004, Brussel in 2005 en Riga in 2006) werden overschaduwd door grote Europees-Amerikaanse spanningen. Het sleutelwoord hierin was Irak. Wil Bush toch nog als bruggenbouwer de geschiedenis in, dan heeft hij volgende week een kans.