Calvijn heeft scherp gezien dat in de rooms-katholieke theologie de kerk in het middelpunt staat en bij de dopersen de mens, aldus de Italiaanse hoogleraar. Dr. Bolognesi woont in Padua en is directeur van het Istituto di Formazione Evangelica e Documentazione. Hij sprak over ”Calvijn, de theoloog van de Heilige Geest”.Volgens dr. Bolognesi heeft de Franse Calvijnkenner E. Doumergue gelijk toen hij Calvijn typeerde als de „theoloog van de Heilige Geest.” De nadruk op de Heilige Geest is bij de reformator mede ontstaan vanuit een zich afzetten tegen de „verclericalisering van de Heilige Geest. Dat is de poging van de geestelijkheid zichzelf een ambt aan te matigen dat alleen aan de Heilige Geest toekomt. Geen enkele kerk of geestelijke groep mag de pretentie hebben over de genade van God te kunnen beschikken.

Daniel Bergèse, predikant van de onafhankelijke gereformeerd-evangelische kerk te Lambesc, ging in een biografische lezing over Calvijn in op de affaire-Servet. De opgeklopte gevoelens en de aanhoudende aandacht voor de terdoodveroordeling van Servet noemt hij een voorbeeld van selectieve verontwaardiging. In de context van de 16e en 17e eeuw was een terdoodveroordeling van een ketter geen opzienbarende gebeurtenis. „In Frankrijk werden elk jaar in die tijd zo’n 600 ketters verbrand. Niemand spreekt hierover, terwijl die terechtstelling van Servet voorturend verontwaardiging oproept”, aldus ds. Bergèse.

Zwart imago
De amateur kerkhistoricus en theoloog Jean-Marc Berthoud uit Lausanne hield een lezing over ”De menselijkheid van Calvijn”. Calvijn werd tijdens zijn leven en na zijn dood bewust zwartgemaakt. Serieuze historici, ook van rooms-katholieken huize, zijn unaniem in hun oordeel dat Calvijn zich „bovenmenselijk waardig” gedragen heeft onder de meest onwaardige laster en vuilspuiterij, aldus de historicus uit Lausanne. Het feit dat Calvijn zijn leven lang gastvrij onderdak bood aan velen ontkracht het beeld van de harde en ongenaakbare man.

Een dag eerder werd op de conferentie bekendgemaakt dat de ”Institutie” en andere werken van Calvijn binnenkort in Frankrijk verschijnen in de bekende boekenserie Pléiade. Het lijkt erop dat het geseculariseerde geboorteland van Calvijn eindelijk interesse krijgt in de hervormer.

Ds. Alder, predikant in Hundwil, wees op de grote symbolische betekenis van een dergelijke publicatie. Omdat in de Pléiade alleen grote denkers worden uitgegeven, functioneert deze serie als een eregalerij. De uitgave van Calvijn is opmerkelijk omdat de Geneefse reformator nog steeds lijdt onder het zwarte imago van ”de boeman uit Genève” die de wrede leer van de predestinatie aanhing en in Genève een soort talibanregime invoerde. Deze nieuwe uitgave zou mogelijk een verrassende ontdekking en waardering voor de grote Fransman Johannes Calvijn kunnen betekenen.

De Amerikaanse theoloog dr. Douglas Kelly ging woensdag in zijn vervolglezing verder met zijn uiteenzetting over het milde karakter van de tuchthandhaving in Genève. Uit de schriftelijke verslagen van het consistorie blijkt dat 60 procent van de tuchtgevallen op het terrein van huwelijk en seksualiteit lag. Volgens dr. Kelly bracht Calvijn zelf de beide kanten van de tuchthandhaving in praktijk. De tucht werd zowel door het preken als door persoonlijke pastorale gesprekken beoefend.

Psychologisch inzicht
De preken van Calvijn zijn doorspekt met raadgevingen over huwelijksleven, opvoeding, gezin, seksualiteit en relaties. In Genève heerste de krachtige overtuiging dat het aanhoren van preken een uitstekend middel is om te komen tot een betere samenleving waarin onderlinge conflicten moeten worden opgelost. Om deze reden werd er bij de inwoners van Genève krachtig op aangedrongen de kerkdiensten bij te wonen.

Volgens dr. Kelly is de Geneefse tuchtuitoefening een model voor conflictoplossing. Uit de verslagen blijkt dat veel onverzoenlijk lijkende strijdende partijen tot elkaar kwamen. De leden van het consistorie stonden erop dat de strijdende partijen, na het oplossen van het conflict, elkaar lichamelijk aanraakten. Dit getuigt, aldus Kelly, van diep psychologische inzicht.

Daniel Bergèse hield woensdag zijn eerste lezing over het leven en werk van Calvijn. Volgens Bergèse was Calvijn het genie dat de Reformatie nodig had. Dankzij Calvijn werd de Reformatie, anders dan de lutherse traditie, een Europese beweging. Niet de predestinatie, maar de glorie van God is volgens hem het centrale thema van Calvijn. Calvijn zelf noemde de predestinatie een labyrint waarin de menselijke nieuwsgierigheid maar al te graag in wil ronddwalen. Bergèse prees het sierlijke Frans waarin Calvijn schreef. Volgens hem was het werk destijds heel toegankelijk en begrijpelijk. De ”Institutie” was het eerste theologische werk dat in de volkstaal verscheen. Vrijdag is de Colloque afgesloten met een lezing van professor Paul Wells over ”Calvijn en de predestinatie: het huiveringwekkende dogma!”